Zeka testi insan zekasını ölçmeye yarayan, standartlaştırılmış bir değerlendirme aracıdır. Kişinin kavrama ve problem çözme yeteneklerini ölçmeyi amaçlayan bu testler zamanla geliştirilmiş ve çeşitlenmiştir. Uzun yıllardır geliştirilen bu testlerle insan zihninin anlama, çalışma ve gelişme kapasitesinin öğrenilmesi hedeflenmektedir. Geliştirilen testler özellikle işe alım, okullara kabul gibi alanlarda kullanılmaktadır. Burada unutulmaması gereken zeka testlerinin insan beyninde sadece belli kapasiteyi ölçerek, zekanın belli bir kısmını yansıtır.
Zeka testleri bilişsel yetenekleri değerlendirmeye odaklanır. Yapılan testler mantık yürütme, problem çözme, kavramsal düşünme gibi becerileri ölçer. Zeka testleri psikologlar tarafından geliştirilmiştir. Bu testlerin güvenilirliği ile ilgili olarak da bazı çelişkili durumlar bulunmaktadır. Örneğin oluşturulan testlerde kültürel farklılıkların göz ardı ediliyor olması ve zekanın sonradan çevre ile şekillenme durumu gibi. Ayrıca zeka testleri bireylerin çok boyutlu kapasitesini ölçme konusunda yeterli değildir.
Zeka testleri özellikle eğitim alanında öğrenme güçlüğü olan ya da dahi olan çocukların belirlenmesinde de kullanılmaktadır. Ancak yüksek IQ seviyesinin her zaman başarıyı getirdiğini düşünmekte doğru bir yaklaşım değildir. Bununla birlikte düşük zeka sonuçları da başarısızlık getirecek demek değildir.
Zeka testleri yorumlanırken sadece sayısal veri olarak ele alınmamalı, bireyin psikolojik, sosyolojik ve eğitimsel süreçleri de veriler arasına dahil edilmelidir.
Zeka testlerinin güvenilirliği onu gerçekleştiren kişi, kullanılan test ve standartlara göre değişir. Yaygın kullanılan zeka testleri genellikle güvenilirdir. Bir kişi bazen çeşitli zamanlarda aynı teste girse bile farklı sonuçlar alabilir. Bunun temelinde düşük motivasyon ve yüksek kaygı gibi dış etkiler olabilir.
