Atatürk’ün hastalığı iyice ilerlemiş, belirtiler yüzüne vurmuştu.
Güçlükle yürüyordu.
Müdavi doktorlarla yurt dışından sık sık konsültasyon için gelen doktorların kesin istirahat tavsiyelerine uymuyor, kendini yoruyordu.
İşte böyle bir ortamda, son kez İstanbul’a gelmeden önce çok hareketli on gün yaşadı Atatürk.
Bu on gün içinde onun son 19 Mayıs’ı da vardı.
Gazi, 18 Mayıs 1938 Çarşamba günü Çankaya Köşkü’nde Yugoslavya Savunma Bakanı Orgeneral Maric’i kabul etti.
Ertesi gün 19 Mayıs’tı.
O gün Saat 14.00’de Başbakan Celal Bayar’ı kabul eden Atatürk saat 15.00’den itibaren hastalığını ve dinlenme tavsiyelerini hiçe sayarak Ankara stadyumunda beş saat süren gösterilerin bir bölümünü izledi.
Ankaralılar stadı tıka basa doldurmuştu. Hastalık söylentilerini bilen halk birden Atatürk’ü karşısında görünce coştu. Stadtan yükselen ve gök gürültüsünü andıran sesler çevreye yayılırken Atatürk bir süre gösterileri izledi.
Atatürk’ün yanında konuğundan başka bir kişi daha vardı:
Manevi kızı Ülkü.
“Küçük Ülkü” o gün şenlikleri kah şeref tribününde “Ata”sıyla Orgeneral Maric arasına oturarak, kah tribünün korkuluklarına dayanarak seyretti.
19 Mayıs 1938 tarihi Atatürk’ün katıldığı son 19 Mayıs ve son bayram, Küçük Ülkü’nün Atatürk’le birlikte geçirdiği son 19 Mayıs; orgeneral Maric de Atatürk’ün Ankara’da kabul ettiği son yabancı konuk olarak tarihe geçti.
Atatürk, 19 Mayıs 1938’de Ankara’da düzenlenen geçit törenine konuğu Yugoslavya Savunma Bakanı Orgeneral Maric’i de davet etmişti. O gün Atatürk’le beraber törenleri seyreden bir kişi daha vardı: Atatürk’ün manevi kızı Küçük Ülkü.
ATATÜRK OLMADAN
Bir yıl sonra 19 Mayıs.
Atatürk yok.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Başbakan Refik Saydam’dır.
Ankara ve Türkiye onsuz ilk 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutluyor.
O gün 19 Mayıs stadyumu yine hıncahınç doludur.
İnönü ve eşi Mevhibe Hanım, saat 10.00’da stadyuma girdiğinde coşkun sevgi ve saygı gösterileriyle karşılandı.
Protokol şeref tribününde yerini alınca törenlere İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlandı.
Ardından dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel konuşmasıyla tüm yurtta Gençlik ve Spor Bayramı’nı başlattı.
Yücel “Karadeniz’in dalgaları arasında küçük bir geminin Türk milletine getirdiği büyük saadeti, bir ideal, bir sevgi ve minnet halinde her zaman yüreklerimizde yaşatacağız.” diye konuştu.
Yücel’in konuşmasından sonra gençler ve öğrenciler ellerinde Türk, parti ve spor örgütlerinin bayraklarıyla yürüyüşe geçti. Kortej Cumhurbaşkanı İnönü’nün önünden geçerek stadı dolaştı. Hep birlikte söylenen Dağ Başını Duman Almış Marşı’nın ardından önce genç kızlar sonra da erkek öğrenciler spor gösterileri yaptı.
Kutlamalar İnönü ve eşinin stadyumdan ayrılmasından sonra da devam etti.
Cumhurbaşkanı İnönü ve eşi, stadyumdaki törenden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Abdülhalik Renda’yla Atatürk’ün Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrini ziyaret ederek çiçek bıraktı.
