0

Uluslararası kuruluşlar yazdıkları raporlarda ve/veya resmi web sayfalarında Filistin’i işgal altında olan bir ülke olarak tanımlıyorlar. Filistin işgal altında bir ülke olarak kendi doğal kaynaklarından kendi insan kaynaklarından yeterince yararlanamıyor. En son Gazze’de yaşandığı gibi işgalin katliama dönüşmesi Filistin’in ekonomik altyapısını, fiziki alt yapısını ve  beşeri sermaye alt yapısını çökme noktasına getiriyor.

SERBEST DOLAŞIM NASIL ENGELLENİYOR?

Filistinlilerin Batı Şeria bölgesinde dolaşımı farklı yöntemlerle engelleniyor(1). Bunların bazıları şöyle:

  • Kontrol noktaları: Bunlar sabit kontrol noktaları ve mobil kontrol noktaları olmak üzere ikiye ayrılıyor.  Sabit kontrol noktalarının sayısı 99. Ancak mobil kontrol noktalarının sayısı şartlara göre hızlı biçimde artış gösterebiliyor. Örneğin BM raporuna göre Temmuz 2009- Haziran 2010 döneminde  mobil kontrol noktalarının sayısı 325 iken; Bu sayı  Temmuz 2010- Haziran 2011 döneminde 492’ye çıkmış.
  • Fiziksel Engeller: Toprak yığınaklar, beton bloklar, demir kapılar ve  hendekler  aracılığı ile oluşturulan engellerden oluşuyor. Bu engellerin var olduğu yerlerde acil durum olsa bile araçların geçmesine izin verilmiyor. Dahası, bu engellerin olduğu yerlerde hasta insanların, yaşlıların, hamile kadınların ve küçük çocukların yaya olarak geçmesine bile izin verilmiyor.
  • Yasaklanmış Yollar: Bazı yollar Filistinlilerin kullanımına tamamen yasaklanmış durumda. 2014 yılı itibarıyla Batı Şeria Filistinlilerin kullanıma yasak olan yolların toplam uzunluğu 62,5 km’yi buluyor.  Bu yollar sadece İsrailliler tarafından kullanılabiliyor. Bu yasaklanmış yollara ilaveten İsrail otoritesi Filistinlilerin diğer bazı yollardan arabayla geçmesine izin vermiyor. Filistinliler bu yolları yürüyerek gidebiliyorlar.
  • Güvenlik Duvarı: İsrail’in güvenlik duvarı olarak isimlendirdiği, Filistinlilerin ırkçı duvar ya da utanç duvarı olarak adlandırdığı duvarın yapımına 2002 yılında başlanmıştı. Duvarın %85’i Filistin topraklarından geçiyor. 2005’de duvarın yapımı Kudüs’e doğru uzatıldı ve duvarın yapımı hala devam ediyor.  Birleşmiş milletlerin 9 Haziran 2014 tarihli raporuna göre hali hazırda duvarın %62’si yapılmış durumda. Duvarın tamamı bittiğinde uzunluğu 702 kilometre olacak. 

Bu dört unsuru dikkate alarak bir noktanın altını çizelim: Bir ekonomide malların, hizmetlerin ve insanların serbest dolaşımı kısıtlanıyorsa bu ekonominin  iç entegrasyonunu sağlaması mümkün değildir. İç entegrasyonunu sağlayamayan bir ekonominin dünya ekonomisiyle bütünleşmesi  söz konusu bile edilemez. Malların hizmetlerin ve insanların serbest dolaşımının kısıtlanması demek o ekonomide maliyetlerin artması demektir.

UNCTAD RAPORU NELER SÖYLÜYOR?

UNCTAD tarafından 2013 yılında hazırlanan bir rapor(2) bu kısıtlamaların yarattığı sonuçları ele alıyor. Raporda, tarım, sanayi ve telekomünikasyon sektörleri açısından  yapılan bazı tespitler şu biçimde özetlenebilir: “Jordan Valley bölesindeki Filistinli çiftçiler çok sayıda kontrol noktasından geçmeyi gerektiren  daha uzun yolları kullanmak zorunda bırakılıyorlar. Çiftçilerin katlandıkları  yıllık ulaşım maliyetlerinin yaklaşık 2 milyon dolar daha yüksek olmasına yol açan bu durum  Filistin tarımsal ürünlerinin rekabet gücünü azaltıyor. Dahası  sanayi sektörü toprak fiyatlarındaki anormal artışın sancılarını yaşıyor.  C bölgesine girişin yasak olması A ve B bölgelerinde toprak fiyatlarının suni biçimde artmasına; C bölgesindeki benzerleriyle kıyaslandığında arazi fiyatlarının %30-150 oranında daha yüksek olmasına yol açıyor.  Filistinli telefon operatörlerine C Bölgesinde tesis kurma  izin verilmemesi nedeniyle Filistinli tedarikçiler ciddi bir iletişim sorunu  yaşıyor ve  bu nedenle yıllık düzeyde müşteri tabanlarının yaklaşık %30’unu kaybediyorlar. Tarım ve sanayi sektörlerinde çöküşe yol açan bu süreç  Batı Şeria’da ve özellikle de Gazze’de iktisadi faaliyetler içinde hizmetler sektörünün payının olağan üstü düzeyde artmasına yol açıyor. Ancak hizmetler sektörü Filistin ekonomisinde verimliliğin en düşük olduğu sektör durumundadır. Bir bütün olarak bakıldığında, Filistin’de kalkınmayı teşvik etme çabaları  sınırına ulaşmıştır. Ağır ekonomik kayıplara yol açan işgal ortadan kalkmadığı sürece Filistin’de ilerleme sağlanması mümkün değildir”. 

(1) Detaylı bilgi için; www.ochaopt.org/documents/ocha_opt_movement_and_access_report,2012

(2) Report On UNCTAD Assistance to The Palestinian People: Developments İn The Economy Of The Occupied Palestinian Territory, 08.06.2013,
www. unctad.org/meetings/en/SessionalDocuments.