0

2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarına ilişkin olarak rakamsal bir gezinti yapmadan önce, bütçeyle ilgili hangi revizelerin yaşandığını hatırlayalım. Bu bağlamda, 2016 yılına ilişkin olarak; evvelki OVP'deki program hedeflerine ve yeni OVP'deki gerçekleşme tahminlerine bakıldığında, GSYH içinde; bütçe açığının payının % 1,3'den % 1,6'ya çıktığı, faiz dışı fazlanın payının % 1,2'den % 0,8'e indiği, faiz giderlerinin payının ise % 2,5'den % 2,4'e düştüğü, 2017 yılına ilişkin olarak ise; evvelki OVP'deki ve yeni OVP'deki program hedeflerine bakıldığında, GSYH içinde; bütçe açığının payının % 1,0'dan % 1,9'a çıktığı, faiz dışı fazlanın payının % 1,4'den % 0,4'e indiği, faiz giderlerinin payının ise değişmeyerek % 2,4 olarak sabit kaldığı görülmektedir. Dolayısıyla, 2016 yılında OVP hedeflerinin gerisinde kalındığı, 2017 yılı hedeflerinin de aşağı yönlü revize edildiği bir sürecin sonunda 2017 yılı bütçesine ulaşmış bulunmaktayız.

2016 yılı gerçekleşme tahminleri dikkate alındığında, 2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısında; giderlerin % 11,0 artışla 645,1 milyar TL, gelirlerin % 9,5 artışla 598,3 milyar TL, bütçe açığının % 35,6 artışla 46,9 milyar TL, faiz dışı fazlanın ise % 37,1 azalışla 10,6 milyar TL olarak öngörüldüğü görülmektedir.

Söz konusu 2017 Yılı Bütçe Tasarısında öngörülen giderlerin, ekonomik sınıflandırma açısından 2016 yılı gerçekleşme tahminlerine göre artış oranları ve tahsis edilen ödenekler şöyledir: Personel giderleri (% 8,0) 162,6 milyar TL, sosyal güvenlik kurumlarına devlet prim giderleri (% 7,8) 27,1 milyar TL, mal ve hizmet alımları (-% 0,2) 52,1 milyar TL, cari transferler (% 11,8) 249,3 milyar TL, sermaye giderleri (% 14,5) 66,2 milyar TL, sermaye transferleri (% 28,2) 10,9 milyar TL, borç verme (% 5,6) 12,9 milyar TL, yedek ödenekler (% 29,1) 6,4 milyar TL, faiz harcamaları (% 11,7) 57,5 milyar TL (2016 yılı bütçesinde 60,1 milyar TL olan yatırım ödenekleri ise 2017 yılı bütçesinde % 29,1 artışla 77,6 milyar TL olarak öngörülmüştür).

Bütçe Tasarısında öngörülen ve yukarıda belirtilen gider kalemlerinin 2017 bütçesi içindeki payları ise şöyledir: Personel giderleri (% 25,2), sosyal güvenlik kurumlarına devlet prim giderleri (% 4,2), mal ve hizmet alımları (% 8,1), cari transferler (% 38,6), sermaye giderleri (% 10,3), sermaye transferleri (% 1,7), borç verme (% 2,0), yedek ödenekler (% 1,0), faiz harcamaları (% 8,9).

Söz konusu Tasarıda öngörülen ödeneklerin fonksiyonel dağılımına baktığımızda ise hizmet gruplarının 2017 yılı bütçesi içindeki payları ise şöyledir: Genel kamu hizmetleri: % 34,1, savunma hizmetleri: % 4,2, kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri: % 6,7, ekonomik işler ve hizmetler: % 12,0, çevre koruma hizmetleri: % 0,1, iskan ve toplum refahı hizmetleri: % 0,9, sağlık hizmetleri: % 4,8, dinlenme, kültür ve din hizmetleri: % 1,7, eğitim hizmetleri: % 15,8, sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri: % 19,8.

Tasarıya gelir cephesi açısından bakıldığında ise görüntüler şöyledir: Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 2016 yılı gerçekleşme tahminlerine göre % 9,5 artışla 598,3 milyar TL olarak öngörüldüğü, genel bütçe gelirlerinin % 11,0 artışla 584,3 milyar TL ( vergi gelirlerinin % 13,6 artışla 511,1 milyar TL, vergi dışı diğer gelirlerin ise % 4,2 azalışla 73,2 milyar TL ) olarak tahmin edildiği, özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların gelirleri için ise 14,0 milyar TL'lik bir gelirin bütçeleştirildiği görülmektedir. Vergi dışı diğer gelirler kapsamında da 2017 yılında; teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinden 17,1 milyar TL, alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirlerden 1,5 milyar TL, faizler, paylar ve cezalardan 37,5 milyar TL, sermaye gelirlerinden 15,4 milyar TL, alacaklardan tahsilatlardan ise 1,7 milyar TL gelir beklenmektedir.

Vergi gelirlerinin detayına bakıldığında ise çeşitli vergilerin 2017 yılı bütçesinde öngörülen miktarları ve 2016 yılı tahsilat tahminlerine göre artış oranları şöyledir: Gelir vergisi: 108,9 milyar TL (% 12,9), kurumlar vergisi: 46,2 milyar TL (%13,5), dahilde alınan KDV: 57,1 milyar TL (%15,0), özel tüketim vergisi: 136,4 milyar TL (% 13,6), ithalde alınan KDV: 83,7 milyar TL (%11,3), motorlu taşıtlar vergisi: 11,3 milyar TL (%13,0), banka ve sigorta muameleleri vergisi: 13,0 milyar TL (% 15,6), damga vergisi: 15,2 milyar TL (% 12,8), harçlar: 19,8 milyar TL (% 14,4), diğer vergiler: 19,5 milyar TL (% 23,4).

Sosyal güvenlik kurumlarına yapılacak transferler için; 2016 yılında, merkezi yönetim bütçesinin % 17,9'u oranında (102,3 milyar TL) ödenek ayrılmıştı, 2017 yılı bütçesinde ise bu ödeneğin % 14,4 artışla 117 milyar TL olarak öngörüldüğü ve bu tutarın ise 2017 yılı merkezi yönetim bütçesinin % 18,1'ini oluşturduğu görülmektedir. Öte yandan, 2016 yılında 5 milyar dolar gelir beklenen özelleştirmelerden; 2017 yılında 13 milyar TL özelleştirme geliri hedeflendiği anlaşılmaktadır.