0

Ülkemizin ekonomi gündemi içinde tartışılan bazı konuların hukuki, mali ve toplumsal boyutlarının titizlikle irdelenmesi, olumlu ve olumsuz sonuçlarının sağlıklı değerlendirilerek karar verilmesi ve bu alandaki evrensel uygulamaları da dikkate alan bir kültürün oluşturulması, Ülkemiz için önemli ve gereklidir. Özellikle vergi, sigorta primi, kamusal kredi borçları vb. alanlarda çok sık gündeme gelen gerek ana borcun gerek faiz ve cezaların; ödenmesi, taksitlendirilmesi, ertelenmesi, silinmesi, yeniden yapılandırılması gibi hususlarda yapılan talepler ve gerçekleştirilen düzenlemeler, bu konuya ilişkin örnekler olarak sıralanabilir. Ayrıca, nitelik olarak bazı farklılıklar taşımakla birlikte son zamanlarda kamu oyunda çok konuşulan varlık barışı, elektriğin kaçak kullanımı sonucu oluşan gelir kayıplarının telafi edilme şeklinin diğer kullanıcılar nezdinde yarattığı tepki ve kronik kredi kartı borçları da bu kapsamda sorgulanması gereken diğer tipik bazı örnekler olarak dikkati çekmektedir.

Söz konusu düzenlemelerin; kısa vadede tahsilatı artırdığı, ekonomiyi canlandırdığı, yükümlülük kapsamında olan muhatapları ekonomik olarak ve hukuken rahatlattığı bir gerçek olmakla birlikte, bir çok mahsuru da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla, bu konularda yapılacak düzenlemelerde aşağıdaki hususları dikkate almakta fayda vardır. Bu tür düzenlemeler;

  • Mevzuata ve sisteme uygun bir şekilde düzenli olarak yükümlülüklerini yerine getirenleri rahatsız etmekte, ödeme alışkanlıklarını sorgulamalarına yol açmakta ve kendilerinin de mali yönden ödüllendirilmesi gerektiğine ilişkin talepleri gündeme getirmektedir.

  • Alışkanlık yapmakta, yükümlülükleri yerine getirmemeye teşvik etmekte ve bu davranışa uygun bir toplum kesimi oluşturmaktadır.

  • Gelecekteki gelir potansiyelini düşürmekte ve yapılacak mali projeksiyonları olumsuz etkilemektedir.

  • Konuya ilişkin idari kurumların ve yöneticilerin kontrol ve denetim işlevlerini yerine getirme reflekslerini olumsuz etkileyebilmektedir.

  • Devletin ve kurumsal yapıların prestij kaybına yol açmaktadır.

  • Kamuda gelir kayıpları oluşturmakta, bu mali fedakarlığı Ülkenin diğer vatandaşları ve ticari oluşumları karşılamaktadır.

  • Siyasi popülizmi artırarak, siyasetin genel kalitesini olumsuz etkilemektedir.

  • Küresel, bölgesel ve sektörel ciddi ekonomik krizler ile mevsimsel şartlar ve doğal afetler nedeniyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesi için gereklidir. Bu tür durumlarda toplumun geniş kesimlerinin de desteğinin olması yapılacak düzenlemenin uygulanmasını kolaylaştırır. Ancak, bunun sınırının da iyi çizilmesi ve düzenlemenin amacını aşacak hükümlere yer verilmemesi gerekir.

  • Olağan üstü şartlar hariç ekonomik yaşamın düzenini de bozmaktadır. Bu tür uygulamalara ihtiyaç duyulması ve çok sık başvurulması, işin temelinin de sorgulanması sonucunu doğurmaktadır. Bu bağlamda; ilgili mevzuatlarda düzenlenen vergi, prim, faiz ve cezaların miktarları ile oranlarının, ödeme zamanlarının, taksit sayısının vb. hususların, çeşitli ekonomik güçteki muhatap yükümlülerin ödeme gücü ve şartlarıyla genel olarak uyuşması için; ilgili mevzuatların düzenlenmesinden önce konunun çok ciddi bir biçimde araştırılması, ilgili mesleki kuruluşların görüşlerinin alınması, gerektiğinde ilgili mevzuatta değişikliğe gidilmesi ve sistemin bu tür düzenlemelere ihtiyaç duymadan çalışmasını sağlayacak bir anlayışla oluşturulması gerekmektedir.