Bütün dünyada tehdit haline gelen koronavirüs her geçen gün büyümeye devam ediyor. Virüsün neden olduğu ölüm sayısı şu anda dünya genelinde 3.800'den fazla. Uzmanlar altta yatan bir sağlık sorunu olan kişilerin daha fazla risk altında olduğunu ve diyabetin bu sorunların başında olduğunu bildiriyor.
Peki diyabetli insanlar bu duruma hazırlanmak için ne yapmalı ?
Koronavirüs (COVID-19) Nedir ?
Koronavirüsler hayvan türlerinde yaygın olarak bulunan ve nadiren insanlara bulaşan bir virüs ailesidir. Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) de aynı koronavirüs ailesindendir. Tarihsel olarak koronavirüsler bu denli kaygı yaratmasa da son 20 yılda, ciddi hastalıklara neden oluyorlar.
Son tür olan COVID-19 şiddetli vakalarda pnömoni, böbrek yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabiliyor. Bildiğimiz üzere virüs geçtiğimiz yılın sonunda Çin'in Wuhan kentinde bulunan bir canlı hayvan pazarında ortaya çıktı ve küreselleşti.
Yaygın belirtileri tipik grip benzeri semptomlardır: ateş, öksürük, nefes darlığı, yorgunluk ve kas ağrıları. Belirtiler genellikle virüse mazur kaldıktan 3-7 gün içinde başlar, ancak bazı durumlarda semptomların ortaya çıkması 14 günde kadar sürebilir. Diğer koronavirüslerden farklı olarak COVID-19, bu 14 günlük kuluçka döneminde virüsü çevresine günlerce hatta haftalarca maruz bırakabilir.
Diğer herhangi bir solunum yolu hastalığı gibi, COVID-19 da enfekte bir kişi konuştuğunda, hapşırdığında veya öksürdüğünde dağılan hava damlacıkları yoluyla yayılır. Virüs, çevresel koşullara bağlı olarak birkaç saatten birkaç güne kadar hayatta kalabilir. Enfekte bir kişiyle yakın temas yoluyla veya ortamdaki hava damlacıkları (örneğin bir yüzeyde) ile temas ederek ve daha sonra ağız veya buruna dokunarak yayılabilir.
Diyabet Hastaları İçin Risk Nedir ?
Genel olarak diyabetli insanlar bir enfeksiyonla karşı karşıya kaldığında, kan şeker seviyelerindeki dalgalanmalar ve diyabetin komplikasyonları nedeniyle tedavi etmek daha zor olabilir. Bu durum koronavirüs için de geçerlidir.
Glikoz seviyeleri yükselirken veya düşerken bağışıklık sistemimizin tepkisi daha az olur. Bu dalgalanmalar diyabetli kişilerde sık yaşandığı için hastalanma riskleri yükselir. Glikoz seviyeleri aralıkta olsa bile kişinin diyabeti olması nedeniyle altta yatan bir hastalık riski olabilir.
Koronavirüsten ölümlerde diyabetle doğrudan bir bağlantı kanıtlanmış olmasa da, vakalarda diyabetli kişilerin ölüm oranının daha yüksek olduğu görülmektedir.
Korunmak İçin Ne Yapılmalı?
- El yıkama konusunda OKB olabilirsiniz. En az 20-30 saniye boyunca elinizi, bilekleriniz de dahil olmak üzere sık sık yıkayın. Su veya sabun yoksa en az %60 alkol içeren bir dezenfektan da işinizi görür.
- Sık kullanılan tüm nesneleri ve yüzeyleri dezenfekte edin.
- Yiyecekleri, bardakları, havluları paylaşmayın.
- Öksürme, hapşırma gibi solunum hastalığı belirtileri olan kişilere dikkat edin, fiziksel temasta bulunmamaya çalışın.
- Maskeler genel olarak etkili bir çözüm değildir. Daha çok ellerinizi gözlerinizden, ağzınızdan ve burnunuzdan uzak tutmaya çalışın. Çünkü bu solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan mikropların vücudunuza girmesine neden olur.
- Nemli bir ortam yaratın. Mikropların vücuda girebileceği ilk yer burundur ve kuru bir hava mikropların vücuda girmesini kolaylaştırır.
- Grip, soğuk algınlığı gibi hastalık belirtileriniz varsa evde kalın.
Diyabetiniz varsa;
- Glikoz kontrolüne özellikle dikkat edin.
- Grip benzeri semptomlar gösterirseniz doktorunuza görünün.
- Bol su için. Her hangi bir enfeksiyon glikoz seviyelerinizi arttırarak sıvı ihtiyacınızı arttırır. Bir anda çok su içmekte sorun yaşıyorsanız, dehidrasyondan kaçınmak için 15 dakikada bir küçük yudumlar alabilirsiniz.
- Gündüz ve gece boyunca şekerinizi normalden daha sık kontrol edin. Her kontrolde lansetlerinizi değiştirin ve ellerinizi yıkayın.
- Hastalanmanız veya yeniden doldurmanız durumunda bir hafta sonrası için yeterli insülin bulundurun.
- Yeterli yiyeceğe erişiminiz olduğundan emin olun.
- Glikoz kontrolüne özellikle dikkat edin. Kan şekerinin kontrolü sağlanmadığında vücut virüsü besler ve iyileşme sürenizi uzatır.
- Yalnız yaşıyorsanız, güvenebileceğiniz birinin diyabetiniz olduğunu bildiğinden emin olun. Hastalanırsanız yardıma ihtiyacınız olabilir.
COVID-19 yeni bir virüstür. Bu yüzden son gelişmelerden haberdar olmaya çalışın. Güvenilir kaynakların güncellemelerine ve tavsiyelerine dikkat edin. Unutmayın, genel halka yaygın olarak verilen öneriler, diyabetli kişiler ve diyabetli kişilerle yakın temasta bulunan kişiler için iki kat önemlidir.
