0
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 'İllerde Yaşam Endeksi, 2015' başlığını taşıyan çalışmasını 22 Ocak 2016 tarihli Bülteniyle duyurmuş ve Kurumun ilk defa yayımladığı bu endeksin; bireylerin ve hane halklarının yaşamını; objektif ve subjektif göstergeler kullanarak ekonomik boyutun yanı sıra yaşamın diğer boyutları ayrımında da il düzeyinde ölçmeye, karşılaştırmaya ve zaman içinde izlemeye yönelik bir endeks çalışması olduğu, illerdeki yaşamın tüm boyutları ile izlenmesine ve iyileştirilmesine zemin oluşturacak bir gösterge sistemini geliştirmeyi amaçladığı belirtilmiş ve toplumsal ilerlemenin ölçümüne yönelik olarak son yıllarda yoğunluk kazanan çalışmalara vurgu yapılmıştır. Yaşamın 11 boyutunu kapsayan ve bu boyutları tek bir bileşik endeks yapısı içinde gösteren yaşam endeksinde iller 0 ile 1 arasında değer almakta ve 1'e yaklaştıkça daha iyi bir yaşam düzeyini ifade etmektedir. Bu kapsamda; en yüksek endeks değerini alan il ilk sırada, en düşük endeks değerini alan il ise son sırada yer almaktadır.
Yaşam endeksinde (genel endeks) ilk sırayı Isparta, son sırayı ise Muş almış, İstanbul 5 inci, Ankara 17 nci, İzmir ise 21 inci sırada yer almıştır. Endeksteki sıralamada ilk 10'a giren iller şöyledir:
Genel endeks: 1) Isparta 2) Sakarya 3) Bolu 4) Kütahya 5) İstanbul 6) Uşak 7) Balıkesir 8) Artvin 9) Kırıkkale 10) Afyonkarahisar
Konut: 1) Sakarya 2) Sinop 3) Bolu 4) Isparta 5) Eskişehir 6) Bilecik 7) Rize 8) Ankara 9) Yalova 10) Çankırı
Çalışma hayatı: 1) Zonguldak 2) Bilecik 3) Kütahya 4) Uşak 5) Rize 6) Tekirdağ 7) Bartın 8) Artvin 9) Karaman 10) Kocaeli
Gelir ve servet: 1) İstanbul 2) Ankara 3) İzmir 4) Kocaeli 5) Tekirdağ 6) Zonguldak 7) Yalova 8) Antalya 9) Bolu 10) Kırklareli
Sağlık: 1) Isparta 2) Bolu 3) Rize 4) Trabzon 5) Artvin 6) Ankara 7) Kırıkkale 8) Konya 9) Edirne 10) Denizli
Eğitim: 1) Tunceli 2) Isparta 3) Amasya 4) Kırşehir 5) Yalova 6) Burdur 7) Giresun 8) Çanakkale 9) Karabük 10) Edirne
Çevre: 1) Kastamonu 2) Karabük 3) Bilecik 4) Kırklareli 5) Yalova 6) Denizli 7) Manisa 8) Artvin 9) Balıkesir 10) Aydın
Güvenlik: 1) Artvin 2) Sinop 3) Gümüşhane 4) Kahramanmaraş 5) Rize 6) Kütahya 7) Bartın 8) Afyonkarahisar 9) Giresun 10) Iğdır
Sivil katılım: 1) Sakarya 2) Kocaeli 3) Sivas 4) Çorum 5) Rize 6) Artvin 7) Karabük 8) Kayseri 9) Tokat 10) Karaman
Altyapı hizmetlerine erişim: 1) İstanbul 2) İzmir 3) Ankara 4) Adana 5) Yalova 6) Bursa 7) Eskişehir 8) Kayseri 9) Antalya 10) Kocaeli
Sosyal yaşam:1) İstanbul 2) Uşak 3) Bolu 4) Ankara 5) Kütahya 6) Sakarya 7) Isparta 8) Eskişehir 9) Kırıkkale 10) Bursa
Yaşam memnuniyeti: 1) Sinop 2) Afyonkarahisar 3) Bayburt 4) Kırıkkale 5) Kütahya 6) Çankırı 7) Düzce 8) Uşak 9) Siirt 10) Şırnak
Yaşam endeksinde son 10'da yer alan illeri (72-81) ise genelde Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri illeri oluşturmuştur. Ayrıca, bazı ilginç sıralamalar da dikkati çekmektedir. Örneğin: Eğitimde; Tunceli (1). Güvenlikte; İstanbul (73), Ankara (75), Antalya (79). Sosyal yaşamda; Yozgat (76). Yaşam memnuniyetinde; Bayburt (3), Siirt (9), Şırnak (10), Muğla (72), Zonguldak (76), Hatay (77), Antalya (78).
Önemli bir çalışma olan yaşam endeksinde yer alan 81 ilin her boyuttaki sıralamalarına bakıldığında; Ülkemiz için faydalı olabilecek çok fazla sayıda stratejik mesajın alınabilmesi mümkündür. İllerdeki mevcut durumu, potansiyeli ve eğilimi aktaran bu sonuçlar her alandaki karar vericilere bazı ip uçları verebilecektir. Önemli olan; bu mesajları doğru algılayabilmek, doğru çözümleri bulabilmek ve illerin her alandaki şartlarını iyileştirebilmektir. Bunu başarabilmek için; Devletin, siyasi partilerin, kamu ve özel sektörün, yerel idarelerin, akademisyenlerin, mesleki kuruluşların ve sivil toplum kuruluşlarının bu çalışmayı her boyutuyla detaylı olarak analiz etmeleri ve sonuçlarından yararlanmaları gerekmektedir. Bu kapsamda yapılacak çalışmalar, alınacak kararlar ve tedbirler, Ülkemizin; demokrasisine, birlik ve beraberliğine, huzuruna, sosyal yaşamına, refahına ve yaşam kalitesine katkı sağlayacaktır.
Söz konusu endeks; bireysel kararlara yardımcı olabilecek işaretleri de taşımakta ve bu bağlamda fertlerin özel yaşamları ve iş yaşamlarıyla ilgili vereceği kararlara yardımcı olabilecek hususları da içermektedir.
Bu çalışmadaki bazı illerin (üç büyük ilimiz dahil) çeşitli boyutlardaki sıralamaları; ilginç ve çelişki izlenimi veren sonuçlar olarak dikkat çekmekle birlikte, bu hususları; psikologların, sosyologların ve diğer alanlardaki akademisyenlerin yorumlaması daha sağlıklı bir değerlendirme imkanı sağlayacaktır.
Yaşam endeksindeki illerin performanslarının ileriye dönük tatlı bir rekabet içinde olması, dinamik bir görüntü içinde il sıralamalarının değişmesi, illerin endeks değerleri arasındaki farkların azalması ve illerin endeks değerinin 1'e yaklaşması; bölgeler arasındaki ve bölgeler içindeki illerin kendi arasındaki gelişmişlik farklarının azaltılmasını amaçlayan çalışmaların da bir nevi başarı göstergesi olacaktır.
