0
1- Yapı Kooperatiflerine Ortak Olabilecek Olanlar
Kooperatiflere:
a) Gerçek kişiler,
b) Kamu tüzel kişileri,
c) Özel hukuk tüzel kişileri,
kurucu ortak ya da kuruluştan sonra aslen veya devren ortak olabilirler (KK Md. 1, 8, 9).
Konut Yapı Kooperatif Anasözleşmesi Örneğinin 10. maddesinde kooperatiflere üye olabileceklerin nitelik ve şartları üç madde olarak sıralanmıştır. Buna göre;
1- Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olan gerçek kişiler,
2- T.C. vatandaşları veya yabancı uyruklu olmakla birlikte 2644 sayılı Tapu Kanunu([1]) veya yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre Türkiyede gayrimenkul edinmesine imkan sağlanmış kişiler,
3- Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri,
konut yapı kooperatiflerine ortak olabilirler.
Yabancı uyruklular, kooperatiflerin Yönetim Kurulu üyesi ve Denetçisi olamazlar. Ancak, ortak olabilirler.
Örnek anasözleşmelerde, ortaklık şartları arasında T.C. vatandaşı olmak da bulunmakla birlikte, bu örnek dışında düzenlenecek anasözleşmede bu şarta yer vermeyerek yabancıların ortak olmaları sağlanabilir. Anasözleşmelerinde böyle bir şart bulunan kooperatiflerde; yabancı uyruklu kişiler, kurucu ortak olamayacakları gibi, sonradan kooperatif olarak da giremezler veya ortaklığı devir alamazlar. Buna rağmen eylemli olarak veya yönetim kurulu kararıyla yabancıların ortaklığı gerçekleşmiş ise, bundan yönetim kurulu üyeleri sorumludurlar (KK Ek Md. 2/1). Ortaklık şartını taşımadığını anlaşılan bu yabancı uyrukların da ortaklıktan çıkarılmaları gerekir([2]).
2- Yapı Kooperatiflerine Ortak Olamayacak Olanlar
Kooperatifler Kanunu hükümleri gözönünde bulundurulduğunda kooperatiflere ortak olamayacakları şu şekilde sıralamak mümkündür (KK Md. 1, 8, 9, 14)([3]).
a) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmayan gerçek kişiler,
b) Türkiyede gayrimenkul (taşınmaz mal) edinme hakkı olmayan (Türk vatandaşlarına da ülkelerinde gayrimenkul edinme izni verilmeyen ülkelerin vatandaşları) yabancı uyruklular,
c) İki veya daha fazla gerçek kişinin bir araya gelmesiyle oluşturulan adi şirketler,
d) Vakıflar,
e) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları (odalar, borsalar, vb.).
Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmayan gerçek kişiler, adi ortaklıklar, vakıflar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kooperatiflere ortak olamazlar.
[1] 2644 sayılı Tapu Kanununun 35. maddesi hükmü uyarınca tabi olduğu ülke ile Türkiye arasında karşılıklı yani Türk vatandaşlarının da o ülkede gayrimenkul edinebilmesi gerekir. Bu ülkelerin bazıları, Almanya, ABD, Avustralya, Avusturya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, KKTC ve Yunanistandır.
[2] Nazif KAÇAK, Konut Yapı Kooperatifleri, Seçkin Yayınevi, Temmuz 2002, s. 39.
[3] Cafer Tayyar ÇÖKLÜ, Uygulamada Yapı Kooperatifleri, Genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul, 2001, s. 3.
