0

Gümrük Kanunu’ndaki zaman aşımı süresi 3 yıldır. Fiili gümrükleme tarihinden başlar. Bu süre içinde ilgilisinden istenmeyen vergiler zamana­şımına uğrar. Ancak, ithalatın devamındaki işlemler, Vergi Usul Kanunu­‘ndaki genel beş yıllık zamanaşımına tabidir. Örneğin, ithal edilen malla ilgili olarak gümrükte ödenen vergi, aslından fazla olarak indirilmişse, bu suretle eksik ödenen vergi, beş yıllık zaman aşımı süresi içinde tarhiyat ko­nusu yapılabilir. Çünkü, burada olay, gümrüğe ödenecek veya ödenmiş katma değer vergisi ile değil, fakat ülke içi faaliyetler nedeniyle ödenecek verginin eksik hesaplanmış olmasıdır.

Gümrük İdaresinin, ithal sırasında yanlışlıkla fazladan aldığı katma de­ğer vergisi, ithalatçı bünyesinde indirim konusu yapılmak suretiyle telafi edilir. İndirim imkanının bulunmaması halinde ise mükellefe iade yapılır. Bu husus 43. maddeye 3297 sayılı Kanun’la eklenen fıkra ile özel olarak hükme bağlanmıştır. Bu tür iadenin yapılabilmesi için, mükellefin KDV indirim hakkına sahip olmaması şart koşulmuştur. Örneğin, yolcular, mü­kellefiyeti bulunmakla beraber mükellefiyeti dışında özel işleri nede­niyle bu yanlışlıklara maruz kalanlar.

İthal sırasında, vergiden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan vergilerin geri verilmesi, Gümrük Kanununun 85 ve 87. maddelerinde düzenlenmiştir.

Sözkonusu madde hükümlerine göre, indirim hakkına sahip olmayan mükelleflerden;

- KDV’den müstesna olduğu halde yanlışlıkla alındığı anlaşılan KDV, eş­yanın fiili ithalatını takip eden mali yıldan itibaren bir yıl içinde geri veri­lir.

- KDV ödenerek gümrük denetiminden çıkmış olan eşya sonradan yurt dışına çıkarılsa bile alınmış vergiler geri iade edilmez.

Ancak;

Eşyanın satış akdi hükümlerine aykırı çıkmasından dolayı iade veya imha edilmek istenilmesi halinde, keyfiyet giriş işlemini yapmış olan güm­rüğe önceden yazı ile bildirilmek ve yapılacak muayenede yurda sokulan eşya olduğu bu gümükçe anlaşılmak ve memleketten tekrar çıkarılmasın­dan itibaren altı ay içinde yabancı bir memleket gümrük hattından geçtiği tevsik edilmek veya gümrük idaresinin izin ve gözetimi altında imha edil­mek şatıyla alınmış vergiler geri verilir.

Bu isteklerin, eşyanı gümrükten çekilmesinden itibaren iki ay içinde yapılması ve bu süre içinde eşyanın gümrüğe teslim edilmesi ve varsa para cezasının ödenmiş olması lazımdır, şu kadar ki, satış akdi hükümle­rine aykırı olduğu montajı sırasında veya sonunda anlaşılabilen eşyada bu süre altı aydır.

Vergi nispetlerinin arttığının mahaline geç tebliğ edilmesi sebebiyle aksi tarife üzerinden vergi ödemiş olan mükellefler gümrükçe farkın ödenmesi hakkında yapılan tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde eşyayı olduğu gibi tekrar memleketten çıkarmak veya gümrüğün denetemindeki bir yere koymak şartıyla ödenmiş Katma Değer Vergisi istenebilir.

Mükellef ancak maddi hesap hatası sebebiyle fazla alınmış vergilerin geri verilmesini de fiili ithal tarihinden itibaren bir yıl içinde isteyebilirler. İn­dirim hakkı olmayanlara iade, Gümrük Kanununa göre yapılır. Gümrük Kanununun iadeyi düzenleyen 87. maddesinde ise zamanaşımı süresi bir yıl olarak belirlenmiştir.

Bu çerçevede, ithalatçının, aynı malla ilgili örneğin iki ayrı ithalatı ile ilgili olarak, gümrük idaresinin talep ettiği katma değer vergisinin, biri için yargı organından aldığı kararla haksızlığını tescil ettirmesine rağmen diğeri için dava sürecini geçirmesi veya diğer bir nedenle ödeme durumunda kalması halinde de, ödediği katma değer vergisini indirim konusu yapması gerekir.