Borsa İstanbul'daki yatırımcı ilgisi 2020 yılında açılan 350.000'den fazla yeni hesap ile açıkça görülmektedir. Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun verilerine göre Borsa İstanbul'da bulunan hesap sayısını 1 milyon 500 bin adedi geçerek tarihi zirvesini geçmiştir. Finansal okur yazarlık seviyesinin çok da iyi olmadığı ülkemizde borsaya gelen yeni yatırımcılar ile, 'Borsa Oynamak' ifadesi tekrar gündemimize girdi. Gelişmeleri yakından takip eden Borsa İstanbul, yeni yatırımcıları bilinçlendirmek ve olası risklere karşı uyarmak için özellikle küçük yatırımcılara yönelik sosyal medyadan bir bilgilendirme videosu yayımladı. Video 'Borsada oynanmaz yatırım yapılır' teması ile sosyal medyada yayımlandı. Videoda borsanın bir oyun aracı olmadığı, orta ve uzun vadeli yatırım yapılabilecek istikrarlı bir kazanç yolu olduğu vurgulandı. Yatırım, borsa oynamak, trade etmek, birikim yapmak, maniplasyon ve spekülasyon gibi ifadeleri iyi bilmek gerekir.
Yatırım
Yatırım, elinizde bulunan nakdi belli bir zaman diliminde daha da arttırabilmek amacıyla herhangi bir varlığa yatırmaktır. Elinizdeki nakit ile değerleneceğini düşündüğünüz bir gayrimenkul alabilir, bir emtia ( altın, gümüş bakır, petrol vb..) alabilir, hazine bonosu veya tahvil alabilir, veya borsada işlem gören bir şirketin hisse senetlerini alarak o şirkete ortak olabilirsiniz. Örneğin altın aldığınızda, altın fiyatlarında meydana gelebilecek artış neticesinde aldığınız altını satarak kar elde etmeyi amaçlarsınız. Veya bir gayrimenkul alarak hem bu gayrimenkulün değerinde olabilecek artıştan bir kar elde etmek, hem de kira getirisi alarak gelir elde etmeyi düşünebilirsiniz.
Bir diğer alternatif paranızı borsada değerlendirmektir. Borsada sermayesi paylara bölünmüş olan şirketlerin hisse senetlerinden alarak, şirket kar ettikçe şirket değerinde meydana gelebilecek artışların hisse senetlerine yansımasının sonucu olarak kar elde edilebileceği, bunun yanında şirketlerin temettülerinden de istifade edilebilmektedir. Burada önemli olan geleceğe yönelik beklentileri olan, karlığı yüksek, kurumsal olarak yönetilen şirketlerin hisselerini, doğru zamanda ve doğru fiyattan almak ve hedef belirleyerek doğru zamanda karları realize edebilmektir.
Trade
Yatırım yaptığınız varlığın fiyat hareketlerinde oluşabilecek dalgalanmalardan faydalanabilmek için yapılan alım ve satımlar o varlığı trade etmek, yani ticaretini yapmak olarak isimlendirilmektedir. Borsa'da alacağınız bir hisse senedinin fiyatı belli noktaya gelince satıp, yine belli bir noktaya gelince alarak ticaretinin yapılması işlemidir. Borsamızda hisse senetlerinin elde tutma süresinin 30 gün olduğunu gördüğümüzde, işlemlerin çoğunun yatırım değil, trade amacı ile yapıldığını söyleyebiliriz. Böylelikle alınan bir hisse kısa sürede hedef fiyata gelince satılır. Bu işlemleri yapanlara trader deniyor. Traderlar hisselerin değerlerinde oluşabilecek dalgalanmalardan al-satlar ile istifade ederek kar elde etmeyi amaçlarlar. Beklentileri yapılan bir ticari anlaşmanın haberi, alınan bir sipariş veya bilanço beklentisi ve karı olabilir. Hedefleri kısa vadede hisse değerinin ne kadar prim yapacağıdır.
Birikim
Birikim, her ay düzenli olarak belli bir miktar ayrılarak seçilen varlığa uzun vadeli yatırım yapılmasıdır. Kumbara mantığı iler her ay yatırım yapılacak tutar, fiyata bakılmaksızın finansal varlığa uzun vadeli olarak yatırılır. Ülkemizde bu tür yatırımcıların adedi oldukça azdır. Son yıllarda Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güçlenmesi ile fonların bu şekilde yatırımlar yaptığı görülmektedir.
Manipülasyon
Manipülasyon, herhangi bir varlığın fiyatının yapılan yüklü miktarda alım ve satımlar ile etkilemek amacıyla yapılır. Kasıtlı olarak yayılan asılsız haberler, yanlış bilgiler ile yatırımcıların yanıltılarak bu işlemler üzerinden para kazanmak için kullanılır. SPK mevzuatına göre manipülasyon suçunun cezası iki ila 5 yıl arası hapis ve para cezasıdır. Özellikle borsada yeni işlem yapmaya başlayan yatırımcıların, bu tür işlemlere karşı dikkatli olması oldukça önemlidir.
Spekülasyon
Spekülasyon, bir varlığın fiyatında meydana gelebilecek değişimleri tahmin ederek yatırım yapma işlemidir. Örneğin bir şirketin finansal yapısı veya büyüme potansiyeline bakmadan yüksek riskli olarak yapılan işlemlerdir. Spekülatörler, elinde hisse senedi olmadan açığa satış yapıp, daha düşük seviyelerden o hisseyi yerine koyarak kar elde etmeye çalışırlar. Piyasaları yakından takip ederek, herkesten hızlı, yüklü ve riskli işlemler yaparak kar elde etmeye çalışırlar.
