0
0-GİRİŞ
Tebligat; resmi kurumlar tarafından gönderilen kağıttır. Tebligat size bir hukuki işin haber verilmesi için gönderilmiştir. Devlet sizin aleyhinize veya lehinize olabilecek bir iş hakkında sizin ifadenize veya yardımınıza ihtiyaç duyulduğunda size haber vermekte ve sizin kendi hakkınızı savunmanızı veya bilgi veya görgünüzü anlatmanızı veya şikayetlerinizi dile getirmenizi beklemektedir.
Unutmayınız ki tebligat her konuda olabilir. Tanık olarak çağrılmanız, borcunuz olduğu için aleyhinize icra takibi başladığının bildirilmesi, dava gününün bildirilmesi gibi pek çok değişik konuda tebligat gönderilir. Hangi mahkeme veya makam tarafından ne sebeple gönderildiği tebligatın üzerinde yazılıdır. Halk arasında 'tebligatı alınca hiçbir iş yapmazsam hukuki süreç başlamaz' şeklinde yanlış bir inanış vardır. Asla tebligatı alınca hiçbir şey yapmama yanlışına düşmeyiniz. Tebligat size geldiğinde bir hukuki işlem başlamıştır. Susmak demek hakkınızı tehlikeye atmaktır. Ödeme emri' gibi tebligatları aldıktan sonra hiçbir şey yapmamanız ise borcu kabul etmeniz ve ödeme zorunda kalmanıza neden olabilir.
Hukukta her işin bir süresi vardır. Tebligatı aldığınız anda o süre işlemeye başlamıştır. İtiraz hakkınızı kaybedebilirsiniz, hak kaybına uğrayabilirsiniz, borç altına girebilirsiniz, borcu kabul etmiş sayılabilirsiniz, hatta bazı durumlarda polis tarafından zorla götürülebilirsiniz. Bu nedenle gelen tebligattan haberdar olmanız çok önemlidir. Evde veya işyerinde yoksanız ihbar kapıya yapıştırılıp tebligat muhtara bırakılır. Tebligat muhtara bırakıldığı gün siz bu tebligatı almış sayılırsınız ve süreler işlemeye başlar. Bu nedenle hemen tebligatı alıp ne olduğunu öğrenmeniz gerekmektedir. Nasıl olsa almadım bir şey olmaz diye düşünmemelisiniz.
Bu kadar girişten sonra bu yazımızda Vergi Kanunları yönünden tebligatın anlamı ile Elektronik Tebligat konusu ayrıntıları ile incelenecek ve bilgi aktarılacaktır.
1.VERGİ KANUNLARINDA TEBLİGAT
Tebligat VUK'nu Madde;93 den 109'uncu maddeye kadar, Tebliğ Esasları ve Muhatapları, başlığı altında ayrıntıları ile açıklanmaktadır. Bunlara değindikten sonra, sisteme yeni giren Elektronik Tebligat yazımızın ana konusunu oluşturacaktır.
1.1.TEBLİGATIN YASAL DAYANAĞI
VUK' nu Madde 93 e göre; 'Tahakkuk fişinden gayri, vergilendirme ile ilgili olup hüküm ifade eden bilumum vesikalar ve yazılar adresleri bilinen gerçek ve tüzel kişilere posta vasıtasiyle ilmühaberli taahhütlü olarak, adresleri bilinmeyenlere ilan yolu ile tebliğ edilir.
Şu kadar ki, ilgilinin kabul etmesi şartiyle, tebliğin daire veya komisyonda yapılması caizdir.'
Görüleceği üzere Tahakkuk Fişinden gayri diye özellikle birinci satırda belirtilmektedir.
1.2.TEBLİGATIN ÇEŞİTLERİ
Tebligat çeşitleri; VUK yukarıdaki belirttiğimiz maddelerde belirtildiğine göre;
1- Posta ile Tebliğ Usulü, 2-İlan Yoluyla Tebliğ Usulü, 3-Memur vasıtasiyle tebliğ olmak üzere çeşitlendirilmekle birlikte, 01 Ocak 2016 tarihinden itibaren de mevzuata dördüncü çeşit olarak Elektronik ortamda tebliğ girmiş bulunmaktadır. Ana konumuz Elektronik tebligat olduğu için diğer usullerin, VUK nu Madde;99 ile 107'inci maddelerinde ayrıntılarına ulaşılabileceğini burada belirttikten sonra, Elektronik Tebligatın incelenmesine geçelim.
2.ELEKTRONİK TEBLİGAT MEVZUATI
2.1.ELEKTRONİK TEBLİGATIN YASAL DAYANAĞI
VUK'nuna 23/07/2010 tarihinde 6009 Sayılı Kanunun 7. nci maddesi ile;
'4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa 107 nci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki 107/A maddesi eklenmiştir.
'Elektronik ortamda tebliğ
MADDE 107/A- Bu Kanun hükümlerine göre tebliğ yapılacak kimselere, 93 üncü maddede sayılan usullerle bağlı kalınmaksızın, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılabilir.
Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya veya kurulmuş olanları kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılacakları ve elektronik tebliğe ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.'
İfadesi ile mevzuatımıza Elektronik Tebligat girmiş bulunmaktadır. 2010 tarihinden bu güne kadar Maliye Bakanlığı teknik altyapıyı hazırlama ile geçirmiş ve yine VUK nunun 107/A maddesine ilave olarak,07/04/2015 tarihinde 6637sayılı torba yasanın 5. Ci maddesinde ' 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
'Elektronik ortamda tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.'
Vergi dairelerince düzenlenen ve muhataplarına 213 sayılı Kanun hükümlerine göre tebliği gereken evrakın, Gelir İdaresi Başkanlığı aracılığıyla elektronik ortamda tebliğ edilmesi ile ilgili usul ve esasları belirlemek için VUK nu 456 Numaralı Genel Tebliği yayınlanmış ve bu tebliğde Elektronik Tebligatın usul ve esasları belirlenmiştir.
01 Ocak 2016 tarihinden itibaren kendilerine tebligat yapılacak kişiler bu Genel Tebliğ esaslarına göre hareket edeceklerdir.
2.2.ELEKTRONİK TEBLİGATA TABİ OLANLAR
İlgili Tebliğde kimlerin elektronik tebligat kullanacakları belirtilmekle;
Kurumlar Vergisi Mükellefleri,
Ticari, Zirai ve mesleki kazanları yönündün gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar(Kazançları basit usulde tespit edilenlerle gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler hariç)
İsteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edenler,
Bu mükelleflerin dışında kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden kişiler de sistemden isteğe bağlı olarak yararlanabileceklerdir.
2.3.ELEKTRONİK TEBLİGAT ADRESİ
2.3.1.ELEKTRONİK TEBLİGAT ADRESİ NEDİR
Vergi Usul Kanunu 456 Sıra numaralı Genel Tebliğinde;'Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından internet vergi dairesi bünyesinde oluşturulacak tebliğe elverişli elektronik ortam' olarak belirtilmektedir.
İnternet Vergi Dairesi ise; Mükellefler tarafından beyanname gönderilmesi, ödeme yapılması, vergi levhası, borcu yoktur yazısı alınması gibi vergisel işlemlerin yapıldığı ve https://intvd.gib.gov.tr adresinden ulaşılan elektronik ortamı, ifade etmektedir.
Anlaşılması gereken mükelleflerin veya kendilerine elektronik tebligat yapılmasını isteyenlerin, başka bir yerden elektronik tebligat adresi almalarına ihtiyaç yoktur. İnternet vergi dairesi bünyesinde, mükelleflerin kullanıcı kodu, parola ve şifreleri ile giriş yapmaları durumunda kendi sayfalarında elektronik tebligatlar için ayrı bir sayfa bulunmakta ve yapılan tebligatlar buradan görülebilmektedir.
2.3.2.ELEKTRONİK TEBLİGAT ADRESİ NASIL ALINIR
Yasal olarak zorunlu olanlar ile isteğe bağlı olarak elektronik tebligat adresi edinmesi gerekenlerin ne şekilde hareket edeceği, ilgili tebliğin içeriğinde ayrıntıları ile açıklanmaktadır. Şöyle ki;
2.3.2.1.KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN,
Elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 01.01.2016 tarihine kadar örneği Tebliğ ekinde yer alan 'Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)'ni (EK:1) kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Bu mükellefler, söz konusu bildirimi kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekaletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla bizzat teslim edeceklerdir.
Bu Tebliğde getirilen zorunlulukların başladığı tarihten sonra mükellefiyet tesis ettiren kurumlar vergisi mükellefleri ise işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde Elektronik Tebligat Talep Bildiriminde bulunmak zorundadır.
Yapılan başvurunun değerlendirilmesi sonucu, gerekli şartları taşıyan mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilecektir. Böylece bu mükellefler elektronik tebligat adresi edinmiş olacaklardır.
2.3.2.2.GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN,
Elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan gelir vergisi mükelleflerinin, 01.01.2016 tarihine kadar örneği Tebliğ ekinde yer alan 'Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Gerçek Kişiler İçin)'ni (EK:2) internet vergi dairesinde elektronik ortamda doldurmaları ve elektronik tebligat sistemini kullanmaya başlamaları gerekmektedir.
Bu mükelleflerin, söz konusu bildirimi kendileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekaletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine bizzat vermeleri de mümkündür.
İnternet vergi dairesini kullanarak elektronik ortamda bildirimde bulunan gelir vergisi mükelleflerine internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilmeyecek olup bu mükellefler sisteme her girişlerinde sistem tarafından kimlik doğrulaması yapılmak suretiyle elektronik tebligat sistemini kullanabileceklerdir.
Vergi dairesine bizzat veya vekili aracılığıyla başvuran gerçek kişi mükelleflerin başvuruları değerlendirilecek ve gerekli şartları taşıyan mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilecektir.
İnternet vergi dairesini kullanarak elektronik ortamda veya vergi dairesine bizzat başvurarak sistemi kullanacak olan gelir vergisi mükellefleri, elektronik tebligat adresi edinmiş olacaklardır.
Tebliğde getirilen zorunlulukların başladığı tarihten sonra mükellefiyet tesis ettiren gelir vergisi mükellefleri, mükellefiyet tesisi sırasında bizzat veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekaletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla örneği Tebliğin ekinde (EK: 2) yer alan bildirimi doldurarak ilgili vergi dairesine vermek zorundadır.
2.3.2.3.ORTAKLIK ŞEKLİNDE FAALİYETTE BULUNANLAR İÇİN,
Adi Ortaklık ve Diğer türlü ortaklık halinde faaliyet gösterenler için ise, her bir ortak kendi kişisel vergi numarası ile ve de özel kendisine verilen kullanıcı kodu, parola ve şifresi ile sisteme girip başvurabilecekleri gibi Ek:1 (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin) Elektronik Tebligat Talep Bildirimi ni doldurarak ortaklardan biri tarafından başvuru yapılarak Elektronik Tebligat Adresini edinebilmektedirler.
2.3.2.4.İSTEĞE BAĞLI OLARAK ALMAK İSTEYENLER İÇİN
Tebliğ ile getirilen zorunluluk kapsamına girmeyen ancak isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller Tebliğin (5.1) bölümünde açıklandığı şekilde katma değer vergisi veya gelir (stopaj) vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine başvuruda bulunarak sistemi kullanabileceklerdir.
Benzer şekilde, Tebliğ ile getirilen zorunluluk kapsamına girmeyen gerçek kişi muhatapların, Tebliğin (5.2) bölümünde açıklandığı şekilde internet vergi dairesi aracılığıyla başvurarak veya ikametgahlarının bulunduğu yer vergi dairesine bizzat veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekaletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla başvuruda bulunarak sistemi kullanmaları mümkündür.
2.4. ELEKTRONİK TEBLİGATIN GÖNDERİLMESİ VE İLETİLMESİ
213 sayılı Kanun hükümlerine göre tebliği gereken evrak, elektronik imza ile imzalanacak ve vergi dairesi adına Başkanlık tarafından tebliğ yapılacak muhatabın elektronik tebligat adresine iletilecektir.
Elektronik tebligat sistemine internet vergi dairesi üzerinden erişilecektir. İnternet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresine sahip olan gerçek ve tüzel kişiler şifreleriyle elektronik tebligat adreslerine ulaşacaklardır. İnternet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi olmayan gerçek kişiler ise sisteme her girişte yapılan kimlik doğrulaması ile elektronik tebligat adreslerine erişeceklerdir.
Kanunun 107/A maddesi gereğince, elektronik imzalı tebliğ evrakı, muhatabın elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Olay kayıtları, İşlem Zaman Bilgisi eklenerek, erişilebilir şekilde arşivlerde otuz yıl süreyle saklanacaktır. Hesaba erişim bilgilerinin iletimi ile sisteme erişimin güvenli bir şekilde yapılması için gerekli tedbirler Başkanlık tarafından alınacak olup talep halinde elektronik tebligata ilişkin delil kayıtları ilgilisine veya yetkili mercilere sunulacaktır.
2.5. ELEKTRONİK ADRES SAHİBİNİN ve MUHATABIN SORUMLULUĞU
Muhatap ve mükelleflerin elektronik tebligat sistemi ile ilgili sorumlulukları da bulunmaktadır. Şöyle ki;
a) Elektronik Tebligat Talep Bildirimini süresinde, tam ve doğru olarak vergi dairesine beyan etmekle,
b) Beyan edilen bilgilerde meydana gelecek değişiklikleri öncesinde veya en geç değişiklik tarihinde vergi dairesine bildirmekle,
c) Elektronik Tebligat Talep Bildiriminde belirtilen tüm şartlara riayet etmekle,
ç) Sistem kullanımına ilişkin olarak kendisine verilmiş olan kullanıcı kodu, parola ve şifre gibi bilgilerini korumakla, üçüncü kişilerle paylaşmamakla ve başkasına kullandırmamakla,
d) Sistem kullanımına ilişkin olarak kendisine verilmiş olan kullanıcı kodu, parola ve şifre gibi bilgilerin istenmeyen şekilde üçüncü kişilerin eline geçtiğini tespit ettiğinde derhal vergi dairesine bilgi vermekle,
yükümlüdür.
Yukarıda yer verilen sorumlulukların yerine getirilmemesinden doğacak hukuki sonuçlar muhatabın sorumluluğunda olup tüm bildirimler vergi dairesine ulaştığı anda sonuç doğurur.
2.6. ELEKTRONİK TEBLİGAT SİSTEMİNDEN ÇIKIŞ VARMIDIR?
Zorunlu veya ihtiyari olarak elektronik tebligat sistemine dahil olanların aşağıdaki durumlar dışında sistemden çıkmaları mümkün değildir.
Tüzel kişilerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) tarih itibarıyla, elektronik tebligat adresi kapatılır.
Gerçek kişilerde ise ilgilinin ölümü veya gaipliğine karar verildiğinin idare tarafından tespit edildiği durumlarda ölüm/karar tarihi itibarıyla ilgilinin elektronik tebligat adresi re'sen kapatılır.
Mirasçıların bağlı olunan vergi dairesine başvurması halinde de müteveffanın elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılır.
2.7. DİĞER HUSUSLAR,
Elektronik Tebligat sistemi 01/01/2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Ancak tebligat esasında, elektronik tebligat sistemi kullanılabileceği gibi, kanunda yer alan ve yukarıdaki bölümlerde bahsi geçen şekilde de tebligatın yapılabileceği açıkça belirtilmektedir.
Bağlı vergi dairesi müdürlüklerinde (mal müdürlükleri) elektronik tebligat sistemine teknolojik uyum çalışmaları devam etmekte olduğundan, bağlı vergi dairesi müdürlüklerinin mükellefleri Tebliğ kapsamında bulunmamaktadır.
2.8. CEZAİ HÜKÜMLER,
Vergi Usul Kanunu ile ilgili başvurmamanın veya elektronik tebligat adresi edinmemenin cezai müeyyidesi, 456 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 9. Uncu bölümündeki Ceza Hükümleri başlığı altında; 'Elektronik tebligat sistemine dahil olması zorunlu olanlardan bu Tebliğ ile getirilen yükümlülüklere uymayanlar için Kanunun 148, 149 ve mükerrer 257 nci maddeleri uyarınca, Kanunun Mükerrer 355 inci maddesindeki cezai müeyyide uygulanır.' Denilerek;
VUK'nu Mükerrer 355 inci maddesine göre de; 'Bu Kanunun 86,148,149,150,256 ve 257 nci maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257 nci madde uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (Kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil);
1. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.000 (1.300 TL)Türk Lirası, 2. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basıt usulde tespit edilenler hakkında 500 (660 TL) Türk Lirası,
3. Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 250 (330 TL) Türk Lirası, Özel usulsüzlük cezası kesilir.' Hükmüne göre işlem yapılacaktır.'
Tebliğin 9. Uncu bölümünün sonunda da;
'Ceza uygulaması sonrasında re'sen oluşturulan internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi gerçek kişilerde mükellefe, tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde doğrudan kanuni temsilcisine tebliğ edilir ve elektronik tebligat adreslerine tebligat gönderimine başlanılır."
İfadeleri ile ceza işlemleri hakkında bilgi verilmektedir.
3. SONUÇ VE ÖNERİLERİMİZ
Elektronik tebligat sisteminin devreye girmesi ile Vergi İdaresinin büyük oranda kırtasiye ve zaman tasarrufu sağlayacağı açıktır.
Bu yeni sisteme geçilmesi ile birlikte, güvenlik sorunu da etkin olarak gündeme gelecektir. İyi niyetli olmayan birilerinin bu tebligatları elde etmesini önleyici tedbirlerin alınması ve gerekli işlemlerin yapılması önem arz etmektedir. Mücbir sebebler diye anılan durumlar burada da devreye girecektir.
Kimlerin sisteme dahil olacağı seçilmiştir. Bunun yerine Vergi Daireleri ile ilişkisi olan ve Vergi Sicil numarası almış olan bütün kişi ve kesimlerin bu sisteme tabi olması daha yararlı olurdu kanısındayım. Buna itiraz şöyle olabilir; bazı kişi ve kesimlerin elektronik tebligat almaya uygun bilgisayar ve sistemlerinin olmadığı ileri sürülebilir. Her gün televizyon ve basılı yayın organlarında gördüğümüz gibi, dağ başındaki çobanda bile akıllı telefon ve internet bağlantısı bulunmaktadır artık. Onun için fazla tutarlı bir itiraz olmayabilir.
Büyük bir çoğunluğa sahip olan sivil toplum kuruluşları derneklerin isteğe bağlı olması yerine sisteme şimdiden dahil edilmeleri ve başvurularını yapmaları zorunlu hale getirilebilirdi. Bu tür sivil toplum kuruluşlarında teknik alt yapı hazırdır. Çünkü dernekler DERBİS sistemi ile tanışalı hayli zaman olmuş ve zorunlu olarak etkin kullanılmaktadır.
Sistemin gözden geçirilerek vergi dairesine kayıtlı, vergi numarası almış bütün kesimlerin biran evvel sisteme dahil edilmeleri yararlı olacaktır kanısındayım.
