İstihdam teşvikleri ile vergi düzenlemeleri paketi- 2

TBMM'ne sunulan 'İşsizlik Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun' teklifi ile yeni istihdam teşviklerine dair düzenlemeler yapılmaktadır.

- YENİ İSTİHDAM TEŞVİKLERİ

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklenmesi öngörülen geçici madde ile işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin azaltılması ve işgücüne daha çabuk geri dönmelerinin teşvik edilmesi amacıyla işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri ve 12 ay süreyle kesintisiz hizmet akdine tabi olarak çalışmaları ve talepte bulunmaları halinde, işsizlik ödeneğinden yararlandıkları süre için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanacak uzun vadeli sigorta primi işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanması amaçlanmaktadır.

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklenmesi öngörülen geçici madde ile (1.10.2020 tarihi itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı olanlar, sosyal güvenlik kuruluşlarından emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olanlar ile yabancılar hariç) işsiz halde bulunan kişilerin yeniden istihdamı ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmeksizin çalışan kişilerin de istihdam edilebilmesi için; iş veya hizmet sözleşmesi 01.01.2019-17.4.2020 döneminde sona erenler ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyerlerine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu'na ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle günlük 44,15 TL destek verilmesi önerilmektedir. Başvuruda bulananlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediğini bildirenler için de maddede sayılan şartlar dahilinde hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülmektedir.

- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklenmesi öngörülen geçici madde ile ekonominin normalleşmesiyle birlikte artacak ekonomik aktivitenin istihdamla desteklenmesi amacıyla (1.10.2020 tarihi itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı olanlar, sosyal güvenlik kuruluşlarından emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olanlar ile yabancılar hariç) işverenler tarafından 2019/Ocak-2020/Nisan döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu'na ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek sağlanması öngörülmektedir. Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,15 TL; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacak olanlara ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanmaktadır.

- Gelir Vergisi Kanunu'na eklenmesi öngörülen geçici madde ile kısmi zamanlı çalışmanın teşvik edilmesi ve yeni istihdam artışı sağlanması amacıyla kısmi zamanlı çalışmayı kabul eden hizmet erbabına gelir vergisi ve damga vergisi istisnası öngörülmektedir. Söz konusu istisnadan yararlanılabilmesi için kısmi süreli çalışmayı kabul eden mevcut çalışanın çalışmadığı gün sayısı kadar kısmi zamanlı yeni bir çalışan istihdam edilmesi ve bu çalışanın en az altı ay süreyle çalışmaya devam etmesi gerekmektedir. Bu kapsamdaki istisna uygulaması nedeniyle vazgeçilecek gelir vergisi her bir çalışan için aylık brüt asgari ücretin %10 unu aşamayacak olup, kısmi süreli çalışmaya geçen çalışanların belirlenen vergi tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilecektir. Bu istisna, 12 ayı geçmemek üzere, kısmi süreli olarak yeni istihdam edilen çalışanın çalışmaya devam ettiği sürece uygulanacaktır. Buna ek olarak, gelir vergisinden istisna edilen ücretler damga vergisinden de istisna edilmektedir. Böylece, mevcut çalışanlardan kısmi zamanlı olarak çalışmayı isteyenlere destek sağlanmakta ve çalışılmayan süreler için de yeni istihdam sağlanması amaçlanmaktadır.

- Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmeleri belirli süreli iş sözleşmesi olarak tanımlanmakta ve belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamamaktadır. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilmektedir. 25 yaşını doldurmayan veya 50 ve üzeri yaşta olan işçilerle yapılacak belirli süreli iş sözleşmelerinin şartları yeniden düzenlenerek mevcut sınırlamalara tabi olmaksızın belirli iş sözleşmesi yapılabilmesi, işçinin aynı işverenin işyerlerinde belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılabileceği azami süre sınırı belirlenmesi ve bu kapsama girenlerin istihdam piyasasına girişlerinin daha kolay hale getirilmesi amaçlanmaktadır. 25 yaşını doldurmamış işçiler ile yapılacak belirli süreli iş sözleşmelerinin süresi işçinin 25 yaşını doldurduğu tarihi geçemeyecektir. Bu düzenleme uyarınca bir defada veya yenilenerek yapılan belirli süreli iş sözleşmelerinin toplam süresi iki yılı geçemeyecektir.

- 5510 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen ek madde ile 25 yaşın altında olan gençlerin istihdama girişlerinin esnek çalışma yöntemlerinden olan kısmi süreli çalışma ile sağlanması, gençlerin istihdamdaki oranın artırılması, genç işsizliğin azaltılması amacıyla; işveren emrinde ay içerisinde 10 günden az çalışanlar için prime esas günlük kazanç alt sınırı üzerinden %2 iş kazası ve meslek hastalıkları primi ile %7,5'i işveren %5'i sigortalıya ait olmak üzere %12,5 oranında genel sağlık sigortası priminin işverence ödenmesi öngörülmektedir. Böylece yürürlükteki asgari ücret (prime esas kazanç alt sınırı) üzerinden çalışma gün sayısı dikkate alınarak %14,5 oranında prim alınmak suretiyle prim maliyetinin, dolayısıyla işçilik maliyetinin azaltılması sağlanacaktır. Prim yükünün azaltılması 25 yaş altı gençlerin istihdama dahil edilmesinde teşvik edici, bu şekilde (kısmi süreli) çalışmayı isteyen gençler açısından da tercih edilme nedeni olacağından genç istihdamının artırılması, 25 yaşını tamamlayıncaya kadar da istihdam edilmemiş ya da çok az çalışmış gençlerin de istihdam piyasasında tecrübe edinmeleri amaçlanmaktadır. (1)