Kartalkaya’daki otel yangınından sonra denetimin önemi ve tabii sadece otellerde değil tüm kurumlarda denetimin zorunlu olduğu daha iyi anlaşıldı ve denetimin sadece yangın için değil özelikle insan için ihtiyaç ve zorunlu olduğu gün gibi ortaya çıktı.
Bu kapsamda insan ve insan sağlığı için önemli konulardan birisi de Hastaneler ve diğer sağlık kurumlarıdır. Bu kurumlar insan hayatını doğrudan etkileyen hizmetler sundukları için yüksek düzeyde kalite, güvenlik ve etik standartlara bağlı olmalıdır. Bu bağlamda denetim, sağlık hizmetlerinin yasal, etik ve kalite standartlarına uygun şekilde sunulup sunulmadığını değerlendirme sürecidir. Denetim sadece bir kontrol mekanizması değil, aynı zamanda kaliteyi iyileştirmeye yönelik bir araçtır. Buna göre hastane ve oteller için asgari denetim hususunu değerlendirelim istedim.
1. Denetim Türleri
a. İdari Denetim
Sağlık kurumlarının genel yönetim süreçleri, insan kaynakları uygulamaları, hasta kayıtlarının düzeni gibi alanlar incelenir. Bu denetim genellikle Sağlık Bakanlığı veya bağlı müdürlükler tarafından yürütülür.
b. Mali Denetim
Hastanelerin bütçe kullanımı, harcamaları ve gelir-gider dengesi gibi mali süreçleri incelenir. Özellikle kamu hastanelerinde Sayıştay denetimi önemli bir yer tutar.
c. Tıbbi Denetim
Hasta bakım süreçlerinin, tedavi protokollerinin, ilaç ve tıbbi malzeme kullanımının uygunluğu denetlenir. Bu denetim, hekimlerin ve sağlık personelinin uygulamalarını kapsar.
d. Kalite Denetimi
Sağlık hizmetlerinin ulusal ve/veya uluslararası kalite standartlarına (örneğin Sağlıkta Kalite Standartları- SKS) uygunluğu değerlendirilir. Bu denetimler genellikle bağımsız kalite değerlendirme kuruluşları tarafından yapılabilir.
e. İç Denetim ve Öz Değerlendirme
Kurum içi denetçiler tarafından periyodik olarak yapılan, olası riskleri önceden tespit etmeye ve hizmet kalitesini artırmaya yönelik çalışmalardır.
2. Denetim Süreci
Denetim süreci genel olarak şu aşamalardan oluşur:
- Planlama: Denetimin kapsamı, yöntemi ve zamanlaması belirlenir.
- Uygulama: Sahada gözlem, evrak incelemesi, anket ve mülakatlarla veri toplanır.
- Değerlendirme: Toplanan veriler analiz edilerek bulgular oluşturulur.
- Raporlama: Denetim sonuçları detaylı bir raporla ilgili kurumlara iletilir.
- İzleme: Belirlenen eksikliklerin giderilip giderilmediği tekrar kontrol edilir.
3. Denetim Kurumları ve Yetkileri
Türkiye’de sağlık kurumlarını denetleyen başlıca kurumlar şunlardır:
- Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı
- İl Sağlık Müdürlükleri
- Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü
- Sayıştay (kamu hastanelerinin mali denetimi için)
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK, fatura ve hizmet incelemeleri)
- Bağımsız Akreditasyon Kuruluşları (ör. Joint Commission International - JCI)
4. Denetimin Etkileri ve Sonuçları
Düzenli ve etkin denetimler sayesinde:
- Hasta güvenliği artar.
- Hatalı veya etik dışı uygulamalar önlenir.
- Kurumlar kendilerini sürekli olarak geliştirme eğilimine girer.
- Yolsuzluk ve israf azaltılır.
- Kurumsal şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlanır.
Ancak, denetimlerin yalnızca cezalandırıcı değil, iyileştirici bir yaklaşımla yapılması esastır. Denetim sonuçlarının personele doğru şekilde aktarılması, motivasyonu artıran bir etki yaratabilir.
Sonuç olarak, hastanelerde ve sağlık kurumlarında denetim hem hasta haklarının korunması hem de sağlık hizmetlerinin sürekli gelişimi açısından vazgeçilmezdir. Denetimin etkili olabilmesi için tarafsız, düzenli ve çok boyutlu olarak yürütülmesi gerekmektedir.
Ayrıca, denetim sonuçlarının sadece kağıt üzerinde kalmaması, somut iyileştirme eylemlerine dönüştürülmesi büyük önem taşır.
