Yeme bozuklukları, sağlıksız yeme alışkanlıklarının gelişmesine neden olan bir dizi psikolojik durumdur. Besin, vücut ağırlığı veya vücut şekli takıntısıyla başlayabilirler. Ağır vakalarda ciddi sağlık sonuçları görülebilir hatta tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir.
Yeme bozukluğu çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir.Kişinin yeme tutumu ve beden algısı bozulduğu anda kişi bedeninini olduğundan şişman ya da şekilsiz bulmaya başlar.Buna bağlı olarak besin alımını kısıtlama veya yemekleri takiben kendini kusturma davranışı gösterir. Ayrıca bu kişiler laksatif kullanma ve aşırı egzersiz gibi davranışlara da meyillidirler.
Çoğunlukla genç kadınları ve ergenleri etkileyen bu bozukluklar psikiyatrik problemler arasından en yaygın görünenlerdendir. Hatta gençlerin % 13'ünde 20 yaşına kadar en az bir yeme bozukluğunun görülüdüğü saptanmıştır.
Son yıllarda daha sık karşımıza çıkan bu sorun Dünya Sağlık Örgütü tarafından da 'önemli tıbbi durum' olarak tanımlanıyor. Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından hazırlanan DSM-5'e göre 6 adet yeme bozukluğu olarak tanınan başlık var.
1. Anorexia Nervosa
2. Bulimia Nervosa
3. Binge Eating Disorder
4. Avoident / Restrictive Food Intake Disorder
5. Rumination Disorder
6. Pica
Bu bozuklukları incelemeden önce önce genel olarak yeme bozukluğunun ne olduğunu ve neyin bu sorunlara sebep oluğuna değinmek istiyorum.
Uzmanlar, yeme bozukluklarının çeşitli faktörlerden kaynaklanabileceğine inanıyorlar. Bunlardan ilki genetik. Doğumda ayrılan ve farklı aileler tarafından yetiştirilen ikizlerle yapılan çalışmalarda, yeme bozukluklarının kalıtsal olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmuştur.
İkizlerden biri yeme bozukluğu geliştirdiğinde, diğerinin de ortalama % 50 yeme bozukluğu geliştirme olasılığı olduğu görülmüş.
Bir diğer neden ise kişisel özelliklerdir. Özellikle nevrotik ve mükemmeliyetçi kişilik özellikleri yeme bozukluğu geliştirme riski ile bağlantılıdır. Diğer potansiyel nedenler ise zayıf olmaya yönelik kültürel baskılar ve bunu destekleyen medyadır. Medyanın baskısını hafife almamak gerekir. Öyle ki batıdaki gibi zayıflık ideallerinin baskın olmadığı yerlerde yeme bozuklukları nadiren görülmektedir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalarda uzmanlar yeme bozuklukları ile beyindeki serotonin ve dopamin düzeylerinin rol oynayabileceğini görmüş. Ancak bu konuda yapılan çalışmalar şu an için yeterli değildir.
Yeme bozuklukları özel tedavi gerektiren zihinsel sağlık durumlarıdır. Tedavi edilmezse vücuda önemli derecede zarar verebilirler. Bir yeme bozukluğunuz varsa veya yeme bozukluğu olabilecek birini tanıyorsanız, bu konuda uzmanlaşmış bir sağlık uzmanından yardım isteyin.
