0

Elbette bu sorunun cevabı bellidir: Yahya Kemal! Şiir onundur ve kendi hayatından bir parça olarak da bu metin bilhassa önemlidir.

Yahya Kemal'in doğrudan ramazanla ilgili meşhur şiiri 'Atik Valde'den inen sokakta' ismini taşır. Bu şiir, tarih içinde var olan milletin esas kitlesinin batılılaşmaya/cebri inkılaplara rağmen kavrama ve varolma biçimlerini müsbet olarak sürdürdüğünü çok güzel anlatır. Buna karşılık, ana gövdeden ayrılmış, yabancılaşmış kesimin içine düştüğü açmazı, sıkıntıyı da ifade eder.

Moda'dan Üsküdar'a HİCRET !

Şair, 1934 yılında İstanbul'un yeni (lüks/modern) semtlerinden Moda'da oturmaktadır. Bir ramazan günü, ramazanın hissedilmediği Moda'dan rahatsız olur ve Üsküdar'ın Atik Valde semtine gider. Atik Valde Camiinden Karacaahmet'e inen sokakta durur, yoksul halkı, kerpiç evleri, bakkal dükkanını seyreder. Bu sırada edindiği izlenimi daha sonra şiir olarak kaleme alır.

***

"Atik Valde'den inen sokak"

"İftardan önce gittim Atik Valde semtine,

Kaç def'a geçtiğim bu sokaklar, bugün yine,

Sessizdiler. Fakat ramazan maneviyyeti

Bir tatlı intizara çevirmiş sükûneti;

Semtin oruçlu halkı, süzülmüş benizliler,

Sessizce çarşıdan dönüyorlar birer birer;

Bakkalda bekleşen fıkara kızcağızları

Az çok yakında sezdiriyor top ve iftarı

Meydanda kimse kalmadı artık bütün bütün;

Bir top gürültüsüyle bu sahilde bitti gün.

Top gürleyip oruç bozulan lahzadan beri

Bir nurlu neş'e kapladı kerpiçten evleri.

Ya Rab nasıl ferahlı bu alem, nasıl temiz!

Tenha sokakta kaldım oruçsuz ve neş'esiz.

Yurdun bu iftarından uzak kalmanın gamı

Hadsiz yaşattı rûhuma bir gurbet akşamı.

Bir tek düşünce oldu tesellî bu derdime:

Az çok ferahladım ve dedim kendi kendime:

'Onlardan ayrılış bana her an üzüntüdür;

Madem ki böyle duygularım kaldı, çok şükür.'

***

Yahya Kemal, bu şiirle, yeni aydınların halktan kopuk, sentetik dünyası yerine, halkın tabiî yaşayışını tercih ettiğini ortaya koyar.

Ana gövdeden şu veya bu sebeplerle ayrılanların eninde sonunda hakikati göreceğini, kendi durumunu ortaya koyarak hissettirir.

Halktan böyle duyarlı bir zamanda ayrı kalmak ona bir gurbet akşamı yaşatmıştır. Bu hadsiz üzüntüyü ancak onlardan ayrı kalma duygusunu hissedebiliyor olmak hafifletir. Madden onlarla beraber olmasa bile, hissen onlarla birliktedir.

Yahya Kemal ! Moda'dan Üsküdar'a HİCRET !