Değerli okurlar, bildiğiniz üzere bundan önce 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve bu kanunun devamı mahiyetindeki bazı yönetmelikleri ele almış ve bu mevzuata tabi yükümlüler için, getirilen yükümlülükler hakkında açıklamalarda bulunmuştuk. Bu defa, yine aynı kanunun özellikle Yetkili Müesseseler (döviz büroları) için getirdiği yükümlülüklere ilişkin temel esasları ele alacağız.
Suç Gelirlerinin Aklanması Suçu
Suç gelirlerinin aklanması suçu Türk Ceza Kanunun 282. Maddesinde; “Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, anılan suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde hüküm altına alınmıştır. Bu tür bir suçtan bahsedebilmek için, bu tür bir suç işlenmiş olması gerekir. Öncül suç olarak adlandırılan bu uygulama sonucunda bir ekonomik değer elde edilmiş olmalıdır. Suç geliri, yasaların suç saydığı fiillerden elde edilen her türlü ekonomik menfaat ve değer olarak tanımlanmaktadır. Sonuç olarak şunu belirtmek gerekir ki; Aklama Suçundan bahsedebilmek için öncesinde gelir elde edilen bir suç işlenmiş olmalıdır.
Terörizmin Finansmanı Suçu
Terörizmin finansmanı suçu 6415 sayılı Kanunun 4. maddesinde şu şekilde hüküm altına alınmıştır: “3. madde kapsamında suç olarak düzenlenen fiillerin gerçekleştirilmesinde tümüyle veya kısmen kullanılması amacıyla veya kullanılacağını bilerek ve isteyerek belli bir fiille ilişkilendirilmeden dahi bir teröriste veya terör örgütlerine fon sağlayan veya toplayan kişi, fiili daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Kanunun 3’üncü maddesinde sayılan fon sağlanması ve toplanması yasak olan gerçekleştirilmesinde fiillerin kullanılması amacıyla veya kullanılacağını bilerek ve isteyerek bir teröriste veya terör örgütlerine fon sağlanması veya toplanması terörün finansmanı suçunu oluşturmakta ayrıca kanunda “terörün finansmanı kaynakları” detaylı bir şekilde belirtilmektedir.
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)
MASAK Mali Suçları Araştırma Kurulu, 19.11.1996 tarihinde yürürlüğe giren 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının önlenmesine dair kanun ile kurulmuş 17 Şubat 1997 tarihinde faaliyetine başlamıştır. Aradan geçen zaman zarfında MASAK’ın görev ve yetkileri 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının önlenmesi Hakkında Kanun ve sonrasında 1 ve 43 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle yeniden düzenlenmiştir. MASAK’ın temel fonksiyonu, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi alanındaki gelişmeler ile anılan suçların önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar ve sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek, veri toplamak, toplanan verileri analiz etmek ve değerlendirmek, araştırma ve incelemeler yapmak veya yaptırmak ve elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmektir.
Muhafaza ve İbraz
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 8. maddesine göre, yükümlüler, anılan kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki; belgeleri düzenleme tarihinden, defter ve kayıtları son kayıt tarihinden, kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmekle yükümlüdür.
Yaptırımlar
Yapılan yükümlülük denetimleri sonucunda, 5549 sayılı Kanunun 13.maddesinin 1. fıkrasına göre; kimlik tespiti yükümlülüğü, şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünün ihlallerinin tespiti halinde, MASAK tarafından kanunda belirtilen miktarlarda ve işlem başına idari para cezası verilir.
