Performans Değerlendirme Yöntemleri-1

Son dönemlerde sıkça tartışılan konulardan bir tanesi performans değerlendirme sistemleri olup, özellikle pandemi döneminde performans ölçümlerinin nasıl yapılacağı konusu insan kaynakları departmanlarının adeta uykularını kaçırır olmuştur. Bugünkü yazımızda kısaca performans değerlendirme yöntemlerini açıklama çalışacağız.

Uygulamada pek çok değerlendirme yöntemi ile karşılaşılmaktadır. Bir kısmı geleneksel olarak tanımlanan ancak günümüzde de kullanımı yaygın olan performans değerlendirme yöntemlerine ek olarak son yıllarda hızla değişen; iş modelleri, çalışma şekilleri, personel devir oranları, müşteri beklentilerine geçmişten çok daha etkin cevap verme zorunluluğu gibi faktörler bazı yeni performans değerlendirme yaklaşımlarının da ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu yaklaşımlar genel olarak aşağıda açıklanmıştır:

- Grafik Değerleme Yöntemi: Performans değerlendirmede en çok kullanılan yöntemdir. Her bir iş için nitelikler/yetkinlikler belirlenerek bir değerleme ölçeği oluşturulur. Ölçekte; beklentilerin çok altında performanstan üstün performansa kadar derecelendirme yapılmaktadır.

- Zorunlu Dağılım Yöntemi: Kişileri karşılaştırarak değerlendirme yapılmasıdır. Bu yöntemde amaç değerlendiricilerin üst, alt ya da orta derecelere eğilim hatalarını önlemektir. Bu yöntemde kişilerin performansları bir çan eğrisi şeklinde dağılım göstermelidir. Performans değerlendirilirken beşli bir skala kullanılır ve en yüksek performans yüzde onluk bir grubu temsil ederken gene en düşük performans da yüzde onluk bir grubu temsil etmektedir. Arada yer alan düşük, orta ve yüksek performans grupları da zorunlu olarak bir dağılım sergilemelidir. Örneğin: yüksek performanslı yüzde yirmi, orta performanslı yüzde kırk ve düşük performanslı yüzde yirmi şeklinde değerlendirme yapılmaktadır.

- Kritik Olay Yöntemi: Bu yöntemde kişiyi gözlemleyen yönetici onun başarı ya da başarısızlıklarını belirleyen spesifik çalışma davranışlarını kaydeder. Genelde kaydedilen örnekler, kişinin performansında yöneticisinin dikkatini çeken konulardan oluşur. Ancak öncelikle çeşitli iş grupları için performans kriterlerinin belirlenmesi ve yöneticilerin bu kriterlere göre bir gözlem yapması gerekmektedir. Bu yöntem genellikle derecelendirme veya sıralama yöntemini desteklemek için kullanılır. Dolayısıyla performans eksikliklerini ortadan kaldırmak ve ara dönem düzeltmeleri yapmak için somut örnekler sağlanır.

- İkili Karşılaştırma Yöntemi: Değerlendirilecek çalışanların isimleri bir sayfanın sol tarafına liste halinde yazılır. Daha sonra değerlendirici üretim miktarı gibi önceden seçilmiş olan performans kriterlerine göre listedeki birinci çalışanı ikinci çalışanla karşılaştırır. Eğer değerlendirici birincinin ikinci çalışandan daha fazla ürettiğine karar verirse birinci çalışanın isminin karşısına artı işareti koyar. Daha sonra birinci çalışan listedeki diğer tüm çalışanlarla, aynı performans kriterleri çerçevesinde karşılaştırılır. Sonunda en çok işaret alan kişi performansı en yüksek ve en az işaret alan kişi de en düşük olarak kabul edilir.[1]

----------------------------