Cezayı gerektirir fiilin tespiti tutanak ile tespitlenerek buna göre, vergi cezası tayin edilmektedir. 213 sayılı VUK md. 131 hükmünde yoklama tutanaklarının nasıl düzenleneceği konusunda belirlemeler yapılmıştır. Buna göre, yoklama neticeleri tutanak mahiyetinde olan 'yoklama fişine' aktarılmaktadır.
Bu fişler yoklama mahallinde iki nüsha tanzim olunarak tarihlenir, bulunursa nezdinde yoklama yapılana veya yetkili adamına imza ettirilir; bunlar bulunmaz veya imzadan imtina ederlerse keyfiyet fişe yazılır ve yoklama fişi polis, jandarma, muhtar ve ihtiyar meclis üyelerinden birisine imzalattırılır.
Uygulamada yaygın denetim sırasında düzenlenen tip yaygın denetim tutanakları aynı fiilin tespiti sırasında peş peşe aynı nitelikteki birden fazla belgeye ilişkin olarak çok sayıda düzenlenebilmektedir. Örneğin; somut bir olayda aynı nitelikte birden çok belgeye ilişkin tek bir tespitin bulunduğunun kabulü olanaklı iken, (39) ayrı satış işlemi varmışçasına (39) adet ayrı ayrı tutanak düzenlenmesi hukuken olanaklı görülmemiştir.[1]
Yapılan satış karşılığında ücret alındığı halde karşılığında müstahsil makbuzu düzenlenmediği hususunun davacı nezdinde düzenlenen ve ihtirazı kayıt konulmaksızın imzalanan tutanakla tespit edilmesi nedeniyle, özel usulsüzlük cezası kesilmesinde yasaya aykırılık yoktur. Ancak olayda birden fazla belgenin düzenlenmesine ilişkin tek tespit bulunduğundan, aynı nitelikteki maddi vakıanın ve/veya hukuka aykırılığın tek bir tutanakla tespit edilebilecekken, her bir aykırılık için aynı gün peş peşe tutanak tanzim edilmesi, söz konusu tespitin inandırıcılığını kuşluya düşürmektedir.
Sonuç itibariyle, yaygın denetim tip tutanaklarına istinaden aynı gün içerisinde birden çok fiilin tek bir tutanak ile tespiti olanaklıdır. Birden fazla ilişkin ayrı ayrı tutanakları bağlanması işlemleri vergi yargısı tarafından iptal edilmektedir.
[1] Bkz. İzmir 3. Vergi Mahkemesi, 29.08.2014 gün ve E:2013/2027 – K:2014/1240 sayılı kararı
