2018 Yılı Yatırım Programı kapsamında hazırlanan ve iller ile sektörler bazında açıklanan kamu yatırım tahsislerine ilişkin bazı rakamsal verileri, yatırım eğilimlerini ve bu kapsamda dikkat çeken illere ilişkin bilgileri, öne çıkan rakamsal boyutlarıyla aktarmanın, Ülkemizde kamu yatırımlarına ayrılan kaynakların miktarını ve dağılımını izlemek açısından faydalı olacaktır.
Söz konusu verilere göre, 2017 yılında 81 il için tahsis edilen toplam yatırım tutarı 94 milyar 518 milyon 347 bin TL iken, 2018 yılında ancak yüzde 0,5 artışla toplam 94 milyar 953 milyon 641 bin TL olarak öngörülmüş ve bu miktarın 58 milyar 651 milyon 322 bin TL' si muhtelif iller(en az iki veya daha fazla il- il adları yok) kapsamında belirtilmiş, 36 milyar 302 milyon 319 bin TL' si ise tek tek il bazında tahsis edilmiştir. Bir başka ifadeyle muhtelif iller için ayrılan toplam kaynak geçen yıla göre % 42,6 oranında artmış, tek tek il bazında tahsis edilen toplam kaynak ise % 32,0 oranında azalmıştır.
2018 yılında il bazında öngörülen kamu yatırım tahsisleri değerlendirildiğinde, 2017 yılına göre; 79 ilin yatırımlarının azaldığı, sadece 2 ilin(Aksaray ve Kastamonu) yatırımlarının ise arttığı görülmektedir. Oransal (%) olarak en fazla düşüşün (%70 ve üzeri) olduğu on üç il (Karabük:78,4, Ardahan:78,3, Amasya:78,0, Batman:77,4, Tunceli:76,9, Karaman:76,1, Çorum:75,3, Giresun:74,7, Ordu:74,3, Isparta:73,9, Tekirdağ:73,4, Hakkari:72,9, Şırnak:70,6) olarak gözlenmiş, 2018 yılındaki bu düşüş trendi üç büyük ilimizde ise Ankara:12,5, İstanbul:14,7, İzmir:24,3 şeklinde oluşmuştur.
Her il için tahsis edilen toplam yatırım tutarının, 81 il için tahsis edilen toplam yatırım tutarı (94 milyar 953 milyon 641 bin TL) içindeki payları (%) incelendiğinde; 8 ilin yüzde 1 veya daha fazla pay aldığı (İstanbul:10,80, Ankara:5,38, İzmir:2,19, Aksaray:1,34, Diyarbakır:1,10, Antalya:1,07, Konya:1,00, Mardin:0,98), 73 ilin her birinin ise yüzde 1'in altında kaldığı, 50 milyon TL'nin altında yatırım tahsisi yapılan il sayısının ise 7 olduğu görülmektedir (Ardahan, Tunceli, Karabük, Amasya, Hakkari, Niğde, Nevşehir). Ancak, muhtelif iller kapsamından 81 ilin ilave pay alabileceği ve söz konusu oranların artabileceği de anlaşılmaktadır.
2018 yılında illere yapılan toplam kamu yatırımları tahsislerinin (94 milyar 953 milyon 641 bin TL) sektörel dağılımına bakıldığında; tarım sektörüne 10 milyar 255 milyon 388 bin lira, madencilik sektörüne 2 milyar 14 milyon 784 bin lira, imalat sektörüne 776 milyon 597 bin lira, enerji sektörüne 5 milyar 524 milyon 37 bin lira, ulaştırma-haberleşme sektörüne 36 milyar 25 milyon 299 bin lira, turizm sektörüne 376 milyon 56 bin lira, konut sektörüne 426 milyon 204 bin lira, eğitim sektörüne 13 milyar 508 milyon 855 bin lira, sağlık sektörüne 8 milyar 564 milyon 182 bin lira, diğer kamu hizmetlerine ise 17 milyar 482 milyon 239 bin lira ayrılmıştır.
Bu sektörlerin toplam yatırım içindeki payları(%) ise şöyledir: Ulaştırma-haberleşme:37,94, Eğitim:14,23, Tarım:10,80, Sağlık:9,02, Enerji:5,82, Madencilik:2,12, İmalat: 0,82, Konut: 0,45, Turizm:0,40, Diğer kamu hizmetleri: 18,41. Bir evvelki yıl ile kıyaslandığında ise 2018 yılında 2017 yılına göre; madencilik, enerji, ulaştırma-haberleşme ve sağlık sektörlerinin payının arttığı, tarım, imalat, turizm, konut, eğitim ve diğer kamu hizmetlerinin payının ise azaldığı görülmektedir.
Söz konusu sektörlerin hepsinden sadece Ankara ilinin pay aldığı, eğitim sektöründen ise tüm illere tahsis yapıldığı görülmüştür. Bursa ilinin sadece konut sektöründen, İzmir ilinin madencilik ve konut sektörlerinden, İstanbul ilinin ise madencilik, konut ve turizm sektörlerinden pay alamadığı ve bu üç ilin diğer sektörlerin hepsinden pay aldığı bir dağılım oluşmuştur.
Sektörlerin kendi içinde en fazla pay ayrılan bazı iller ise şöyledir: Tarım (Diyarbakır, Konya, Antalya), Madencilik (Ankara, Balıkesir, Kütahya), İmalat (Kırıkkale, Rize, Kütahya), Enerji (Mardin, Artvin, İstanbul, Çanakkale), Ulaştırma-haberleşme (İstanbul, İzmir, Aksaray, Ankara), Turizm (Ankara, Muş, Sakarya, Çanakkale, Muğla, Rize), Konut (Diyarbakır, Hakkari, Rize, Şırnak, Ankara, Malatya), Eğitim (İstanbul, Ankara, İzmir, Konya), Sağlık (Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli)
