Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde vergi kesintisi

0

Gelir vergisi uygulamalarında takvim yılı ilkesi geçerlidir. Bir takvim yılına ilişkin gelirler ertesi yılın Mart ayında beyan edilir. (1-25 mart). Bu vergilendirme ve beyan sisteminin istisnası olarak GVK'nun 42 ila 44. maddelerinde yer alan yıllara sari inşaat ve onarım işleridir. Bir yıldan fazla süren inşaat ve onarma işlerinde elde edilen kazançlar işin bitiminde tespit edilir, tamamı o yılın geliri sayılarak izleyen yılın Mart ayının 25. gününe kadar beyan edilir.

Bir işin 42. madde kapsamında değerlendirilebilmesi için aşağıdaki koşulları taşıması zorunludur:

a) Faaliyet konusu işin inşaat ve onarım işi olmalıdır.

b) İnşaat ve onarım işi başkalarının hesabına ve taahhüdüne bağlı olarak yapılmalıdır.

c) İnşaat ve onarım işinin birden fazla takvim yılına sirayet etmelidir.

Diğer yandan, GVK'nun 42. maddesi kapsamına giren işlerde, inşaat ve onarım işinin başlama ve bitiş tarihi önem taşımaktadır. Bu kapsamda;

a) Yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslimi öngörülmüş ise yerin teslim edildiği tarih,

b) Sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi,

c) Sözleşmede bunların hiçbiri belirtilmemiş ise sözleşme tarihi, işin başlangıç tarihi olarak kabul edilir.

Örnek: Mükellef (X), belediye ile 29.08.2007 tarihinde yapılan sözleşme gereğince

mezarlık ek gömü alanı işini yüklenmiş ve işe 12.09.2007 tarihinde başlaması gerekirken, söz konusu alanın SİT alanı içinde olması nedeni ile iş yapımı ertelenmiştir. İlgili alanın SİT alanından çıkarılması ile 31.01.2008 tarihinde işe başlama talimatı alan mükellef (X), işi aynı yıl içinde bitirmiştir. Bu durumda söz konusu iş, GVK'nun 42. maddesi kapsamında yılları sari inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilemeyecektir.

Diğer yandan, inşaat ve onarım işlerinde işin bitim tarihi konusunun saptanmasına gelince;

GVK'nun 44. maddesi hükmü gereğince;

a) Geçici ve kesin kabule tabi olan işlerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih,

b) Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olmayan işlerde ise, işin fiilen bitirildiği veya fiilen bırakıldığı tarih, işin bittiği tarih olarak kabul edilecektir. Diğer bir ifade ile, yıllara sari işlerde geçici kabul tutanağının düzenlenerek onaylanması ile iş bitmiş sayılır ve bu tarih itibariyle kar-zarar tespit edilerek takip eden yıl beyan edilir.

Geçici ve kesin kabul yönteminde yıllara sari inşaat ve onarma işlerinde iş, geçici

kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte bitmiş sayılır. Elde edilen kazanç veya zarar, geçici kabul tutanağının idarece onaylandığı yılı izleyen Mart ayının 25. günü akşamına kadar beyan edilir. Geçici kabulden kesin kabul tarihine kadar bu işle ilgili olarak yapılan giderler ile her türlü hasılat bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kar-zarar hesabına intikal ettirilir. Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlandığı yıl, işin bittiği tarih olarak kabul edilir. Bu hallerde fiili bir ölçü söz konusu olup, her olay kendine ait özellikler taşıyabilir. Genel planda önem taşıyan unsur, inşası tamamlanan yapının, sahibinin istifade ve tasarrufuna sunulmuş olmasıdır.

İşin ifa edilerek son bulması için aşağıdaki şartların birlikte bulunması gerekir.

a) İşin yapılmış olması,

b) Yapılan şeyin teslim edilmiş olması,

c) Yapılan şeyin kabul edilmiş olması gerekir.

Sonuç olarak, yıllara sari inşaat/taahhüt ve onarım işlerinde GVK'nun 94/3 md

hükmüne göre, 42. madde kapsamına giren işler nedeniyle bu işleri yapanlara kurumlar dahil ödenen hak ediş bedellerinden (avanslar dahil) istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben vergi tevkifatı yapılması zorunludur. Tevkifat oranı hali hazırda %3'dür.

Vergi kesintisi ile ilgili önemli hususlar aşağıda olduğu gibidir:

a) Yap/sat şeklinde sürdürülen özel inşaatlar vergi kesintisi uygulamasına tabi değillerdir.

b) Sadece gerçek kişi yükümlüler değil,Kurumların aldıkları hakedişlerden de kesinti yapılacaktır.

c) AVANS Ödemelerinden de yukarıda belirtilen kesintiler yapılacaktır.

d) Aynı yıl başlayıp, aynı yılda tamamlanan inşaat/taahhüt ve onarım işleri vergi kesintisine tabi tutulmayacaktır.

e) Süreci bir yıldan az olsa da, başladığı yılda tamamlanmayan (sonraki yıla sarkan)
inşaat/taahhüt ve onarım işleri vergi kesintisine tabi tutulacaktır.

f) İşin bir bölümü TAŞERON firmaya verilmiş, iş yıllara sarkıyor ise; Taşeron firmaya yapılan hakediş ödemelerinden de kesinti yapılacaktır.

g) Başlangıçta yıllara yaygın olmayan inşaat/taahhüt ve onarım faaliyetleri, sonradan yıllara yaygın duruma gelmişlerse; bu duruma geldiği tarihten sonraki hakedişler üzerinden kesinti yapılacaktır.

h) Tahakkuk etmiş olmasına rağmen, tahsil edilmeyen hakedişlerden kesinti yapılmayacaktır.

i) Nakit olarak yapılan tahsilatlarla birlikte, hesaba geçme şeklindeki tahsilatlar da vergi
kesintisine tabi tutulacaktır.

j) Hakedişler kapsamında ödenmekte olan fiyat farkları'da vergi kesintisine tabi tutulacaktır.

k) Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesiyle ' Yıllara yaygın inşaat/taahhüt ve onarım işlerinde' işi yapanlara HAKEDİŞ tutarları ödenirken; bu tutarlar üzerinden VERGİ KESİNTİSİ yapılması gerekmekte ve inşaat/taahhüt ve onarım işini yaptıranlar tarafından ilgili dönem Muhtasar Beyannamesiyle Vergi Dairesine ödenmesi gerekmektedir.