Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği’nin (TAYSAD), Rekabetçilik Anketi sonuçlarına göre otomotiv tedarik sanayisinin son iki yılda yaşadığı en büyük zorluklar ele alındı. Buna göre sektörün son iki yılda yaşadığı en büyük zorluk, yüzde 92 ile yüksek iş gücü maliyetleri oldu. Sektör temsilcileri ayrıca yüzde 82,22 ile baskılanan döviz ve yüzde 46,67 ile de faiz yükü/krediye erişim zorluğunu en büyük zorluklar arasında sıraladı.
İstihdam daralıyor, konkordato riski artıyor
Ankete göre tedarik sanayisinin istihdamında yüzde 10’dan fazla daralma yaşayan firmaların oranı yüzde 64’ü buldu. Ankete göre son 12 ayda istihdamında daralma yaşanmadığını belirtenlerin oranı ise yüzde 31,56’da kaldı. 2025 yılının ilk çeyrek sonu itibarıyla şirket borçluluğunda artış bekleyenlerin oranı yüzde 49,33 olurken, anketin dikkat çekici noktalarında biri de “Son iki yılda hiç konkordato ilan etmeyi düşündünüz mü” sorusu oldu. Otomotiv tedarik sanayisinde son 2 yılda konkordato ilan etmeyi düşünen firma olmasa da alt tedarikçilerinin yüzde 34’ünün konkordato ilan etmesi endişe verici olarak kayıtlara geçti.
Projeler Çin’e kaydı
“2024’te üretim kapasite kullanım oranınız ne oldu” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 35’inin kapasite kullanım oranının yüzde 70’in altında kaldığı görüldü. Ankete yanıt veren firmaların yüzde 44’ü son 1 yılda yeni proje kazanımında düşüş yaşadığını belirtirken yeni projelerinde artış yaşadığını belirtenlerin oranı yüzde 25,78 seviyesinde kaldı. Verilere göre kaybedilen projeler ağırlıklı olarak Çin’e yöneldi. Hindistan da ikinci sırada yer aldı.
Her 4 firmadan 3’ü yatırım yapmıyor
Yerli tedarik sanayisinin rekabet gücünü tehdit eden başlıca sorunların çok net olduğunu vurgulayan TAYSAD Başkanı Yakup Birinci, “Ankete katılan firmaların yüzde 64’ü son bir yılda istihdamında yüzde 10’dan fazla daralma yaşadığını, yüzde 74’ü ise bu yıl kapasite artırıcı yatırım planlamadığını ifade ediyor. Yani her 4 firmadan 3’ü yatırım yapmıyor. Bu tablo, sadece mevcut durumu değil, geleceğe dönük beklentilerin de zayıfladığını ortaya koyuyor” dedi.
Çin’den ithalat 5 yılda yüzde 156 arttı
Orta ve uzun vadeli yapısal tehditlere de değinen Birinci, bunların başında Çin’den yapılan ithalattaki hızlı artışa dikkat çekerek şunları söyledi: “Çin’den ithalatın son yıllarda hızla artmakta olduğunu göz ardı edemeyiz. Çin’den ithalatın son 5 yılda yüzde 156 arttığını görüyoruz. Metal dökümden parçalarda ise Çin’in payı son 3 yılda yüzde 175 arttı. Bu artış, uzun vadede üretimin ithalata bağımlı hale gelmesine, yerli tedarikçinin zayıflamasına ve sanayimizin dışa açıklığının kritik seviyelere ulaşmasına yol açabilir. Bu nedenle, ithalata bağımlılığı azaltacak yerli üretim ve tedarik stratejilerinin hızla geliştirilmesi ve desteklenmesi hayati önemdedir.”
Ankette öne çıkanlar
Sorunlar:
- Yüksek maliyetler
- Finansmana erişim zorluğu
- Dövizdeki dalgalanmalar
- Artan işgücü maliyetleri
Öneriler:
- SGK ve vergi teşviklerinin artırılmalı,
- Finansman desteklerinin sadeleştirilmeli,
- Verimlilik ve dijitalleşme yatırımları desteklenmeli,
- İstihdam ve ihracata dayalı döviz dönüşüm desteği.