Merkez Bankası rezervleri son üç yılda eridi.
Buna göre döviz rezervi üç yılda 13 milyar dolar azaldı.
MERKEZ BANKASI REZERVLERİ
Merkez Bankası'nın para ve kur politikalarını güçlendirmek, ülkenin döviz cinsi iç ve dış borç anapara ve faiz ödemelerini çevirebilmek, dışsal şoklara karşı gerekli döviz likiditesini bulundurarak piyasalara güven vermek için elde tuttuğu döviz ve altın cinsi birikime rezerv deniliyor.
Merkez Bankası'nın elinde bulundurduğu uluslararası rezervlerin önemli bir kısmı dünyaca kabul görmüş Dolar, Euro, Sterlin, Yen gibi para birimlerinden oluşuyor. Merkez Bankası döviz rezervlerinin oluşumu iki kaynağa bağlı.
- Merkez Bankası'nın piyasadan satın aldığı dövizler.
- Merkez Bankası'na ait olmayan, Merkez Bankası'nın aldığı kredi, döviz tevdiat hesaplarına karşılık olarak alınan zorunlu karşılık gibi emanet paralar.
Bu iki kalemin toplamı brüt döviz rezervlerini, döviz yükümlülükleri (borçlanma) çıktıktan sonra kalan tutar ise net döviz rezervlerini ifade ediyor.
REZERV 102, BORÇ 122
Merkez Bankası döviz rezervleri 10 Temmuz 2015 itibariyle 120.4 milyar dolardı. Rezervlerin 18.4 milyar dolarını ise altın oluşturuyordu. Ancak, o tarihten bugüne rezervler azaldı. 6 Temmuz 2018 itibariyle ise toplam rezerv 102 milyar dolar oldu.Bunun 23 milyarlık kısmını ise altın oluşturuyor.
Türkiye'nin dış borç stoku 2018 ilk çeyrek itibariyle 467 milyar doları buldu. Türkiye'nin ödemesi gereken kısa vadeli dış borcu ise aynı dönem itibariyle122.3 milyar dolar. 2018 yıl sonunda verilecek cari açığı dikkate almasak bile rezervler kısa vadeli dış borcu dahi ödemeye yetmiyor.
ÖNEMLİ KISMI EMANET
Döviz olarak bulunan rezervin önemli kısmı Türkiye'deki mevduat bankalarının. Mevduat bankaları ellerindeki mevduatların karşılığı olarak Merkez Bankası'na verecekleri zorunlu karşılığın yaklaşık yüzde 90'nını döviz olarak verebiliyor. Bankalar da bunu fırsat olarak kullanıp, dövizi yurtdışından düşük faizle borç olarak alıyor.
Borç alınan döviz, bankaların TL mevduatlarına karşılık olarak verecekleri munzam karşılıklarda kullanılıyor. Böylece bankaların elinde TL kalıyor ve kalan TL yüksek faizli tüketici, konut veya ticari kredi olarak vatandaşa verilebiliyor.
REZERVLER YETERSİZ
IMF'ye göre, bir ülkenin net döviz rezervlerinin yeterliliği, rezervlerin ülkenin üç aylık ithalatını karşılayacak kadar olmasıile ölçülüyor.
2018 yılının ilk 5 aylık döneminde yaklaşık 104.5 milyar dolar ithalatgerçekleşti. Aylık ortalama ithalat rakamı ise 20.9 milyar dolarcivarında. Üç aylık ithalat toplamı da 62.7 milyar dolaroluyor.
Merkez Bankası brüt rezervleri (altın dahil) 6 Temmuz 2018 tarihi itibariyle 102 milyar dolar, yükümlülükleri ise yaklaşık 74 milyar dolarcivarında. Buna göre Merkez Bankası net rezervleri 28 milyar dolar.
Sonuç olarak net rezervler üç aylık ithalatı karşılayamıyor.
