Yıllardır cep telefonu sektöründe süre gelen android ve ios kapışması her geçen sene artıyor. Her yeni modelde taraflardan birisi yeni bir özellik ekleyerek diğerinin önüne geçmeye çalışırken, kimi zaman bu yeni özellikler bizim için sevindirici değil üzücü olabiliyor. Bu seferki yenilik de bu tarz bir durum.

Geçtiğimiz sene Apple yeni telefonlarının kutusundan kulaklık ve şarj aleti çıkmayacağını duyurdu. Bunun sebebinin ise 'çevreyi korumak ve gereksiz atıkların önüne geçmek' gibi saçma bir sebebe dayandırdı. Yetmezmiş gibi Android devi Samsung da ona uydu. Açıkçası bunun çevreyi korumak veya atıkların önüne geçmek niyetiyle yapıldığını düşünmüyorum. Bana kalırsa bu tamamen karlılık amacı güden bir tavır ve bizler, yani kullanıcılar açısından kötü bir durum…

Bunun birkaç sebebi var.

Öncelikle şu çevrecilik konusuna bir bakalım. Diyelim ki bir telefon aldınız artık size sorulacak ilk soru kulaklık ve şarj aleti ister misiniz? Ki olacak. Siz de yüksek ihtimalle alacaksınız. Çünkü elinizdeki kulaklığın girişinin yeni telefonunuza uymama ihtimali çok yüksek. Bunun yanında yanınızda şarj aleti taşımayabilirsiniz ve malum yeni telefonunuz tamamen dolu gelmeyecek, şarj etmeniz gerekecek. Bu durumda, önceden mağazadan çıkarken elinizde bir kutu taşıyacakken şimdi üç kutu ile birlikte çıktınız. Bunlarda kullanılan kağıtlar, plastik ambalajlar vb. bir sürü atığa neden oldu. Peki, bu işin çevrecilik kısmı nerede kaldı? Söylenen o ki evlerdeki fazla elektronik birikimi önlenmek isteniyormuş falan filan. Hayır, siz desenize böylesi daha karlı…

İkinci olarak diyelim ki telefonu alırken yanında bunları almadınız. Eve dönüyorsunuz, bu yepyeni telefonla bir müzik dinleyeyim dediniz. Elinizi attınız kulaklığınıza klasik 3,5 mm jaklı kulaklığınızı çıkarttınız tam telefona takacaksınız. Sürpriiiz. Elinizdeki kulaklık telefonunuzla uyumlu değil. Yeni nesil telefonlar artık ya kablosuz kulaklıklara yada şarj portlarından takılan kulaklıklara uyumlu. O 3000, 5000 hattta 10000 TL verdiğiniz telefonla müzik bile dinleyemediniz. Oysa ki ne özelliklerini saymışlardı size…

Bir diğer konu ise firmaların, cihaz sağlığı için kendi ürünlerini tavsiye ediyor olması. Diyelim ki Apple' dan yeni bir telefon aldınız ve eve döndünüz. Dediniz ki şunu şarja takayım. Elinize geçen bir şarj aletine kabloyu takıp telefonu bağladınız. Tabi ki herkes şarj aletinin üzerindeki değerlere göre kullanmıyor, hatta çoğu insan ne anlama geldiğini bile bilmiyor. Şarj ediyor mu o zaman tamam. Belki firma yetkilileri sizi uyarmış olabilir, bunu şu şarj aletine bağlayın, bu değerlere uygun şarj aleti kullanın vb. fakat işte o anın heyecanıyla tamam tamam dediniz. Evde de şarja taktığınızda çalıştı. Tamam ne gerek var yenisine dediniz. Sonuçta herkesin eski telefonuyla yeni telefonu aynı marka olmak zorunda değil. Aradan birkaç ay geçti ve yeni telefonunuzun şarjı hemen bitmeye başladı. Bu işte bir tuhaflık var dediniz aldığınız mağazaya geri götürdünüz. Açtılar baktılar ve size ya pilinin ömrünün bittiğini veya şarj entegresinin arızalı olduğunu söylediler. Ama bu nasıl olur daha cihaz yepyeni. Sevgili dostum cihaz yeni de sen onu uygun cihazla şarj etmemişsin ki…

Bu gelişmeler bana eski günleri hatırlattı. Hani o Nokia dönemleri vardı ya. Bir telefon alırsınız kutusunu açarsınız, içerisinde yok yok. Utanmasalar montajını yapanı da koyacaklar. Nasıl da şenlikliydi o zamanlar yeni telefon almak. Kutu üzerinde yazan ne özellik varsa kullanabileceğiniz bütün kablolar ve cihazlar yanında gelirdi. Şimdi müzik dinlemek, telefonu şarj etmek bile ekstra bir maliyet. Bizler de kullanıcılar olarak, firmaların her yaptığına 'aaa o firma yaptıysa doğrudur', 'şu firma en iyisini bilir' dersek, demeye devam edersek, bu tamamen onların faydasına. Sonuçta onlar bu işi hayrına yapmıyor. Hepsi kar amacı güden kuruluşlar ve her geçen gün daralan ekonomilerde daha karlı iş yapabilmek için çeşitli laf cambazlıkları yapacaklar. Asıl önemli olan bizim bunları fark etmemiz ve acaba farklı bir amaç olabilir mi sorgusunu yapabilmemiz. Çünkü bu tarz değişiklikleri bir firma yapar ve eğer tepki görmezse diğerleri de onu takip eder.

Bkz. Apple yaptı yeterli tepki gelmeyince Samsung'da o yoldan gitmeye karar verdi. Aman diyeyim sonra bir bakmışsınız kutudan telefon yerine salatalık çıkmış.