Türkiye’ de ihale edilen ve yurt dışında yapılan ihale konusu işlerde asgari işçilik hesabı yapılıp yapılmayacağına ilişkin tereddütleri giderecek ilgili mevzuat bölümünde belirtilen düzenleme yapılmıştır.
5510 sayılı Kanun'un 85'inci maddesinin;
- Birinci fıkrasında, "İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır."
- İkinci fıkrasında, "Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Kurumca araştırılır."
hükümleri yer almaktadır.
5510 sayılı Kanun'un "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde; sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortasından yararlanacak kişiler, işverenler, sağlık hizmeti sunucuları ile bu Kanunun uygulanması bakımından gerçek kişiler, her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile tüzel kişiliği olmayan diğer kurum ve kuruluşların kapsam dahilinde olduğu hüküm altına alınmıştır. Anılan hüküm gereği, Kanun'un uygulanmasında esas alınacak faaliyetlerin, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.
Bununla birlikte, 5510 sayılı Kanun'da Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışında gerçekleştirilen faaliyetler bütünüyle kapsam dışı bırakılmamış, bazı istisnai durumlar için sınırlı düzenlemelere yer verilmiştir. Özellikle Kanun'un 5'inci maddesi ile, ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışına götürülen Türk işçilerinin sigortalılığı düzenlenmiş; 10'uncu maddede, geçici görevle yurt dışına gönderilen sigortalıların sosyal sigorta hak ve yükümlülüklerinin devam edeceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, 81'inci maddenin birinci fıkrasının (i) bendi ile, yurt dışındaki özel sektör işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen sigortalılar için belirli koşullar dâhilinde prim teşviki uygulanabileceği belirtilmiştir. Hal böyle olmakla birlikte, Kanun'un yurt dışındaki çalışmaları konu alan özel hükümlerinde olduğu gibi, asgari işçilik uygulamasının dayanağını oluşturan 85'inci maddede de, bu uygulamanın yurt dışında gerçekleştirilen işlere uygulanabileceğine yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir.
--------------
Kaynak: TÜRMOB