ÇVÖA’sının 14’üncü maddesine göre serbest meslek faaliyet kazancı tanımı yapılmış olup, montaj tamir bakım gibi hizmetler serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilmektedir. Ancak serbest meslek hizmetinin ifasında Türkiye’de sabit bir işyerine sahip olmama şartı tüzel ve gerçek kişiler için aranmaktadır.
Yukarıda belirttiğimiz hizmetin Türkiye’de vergilendirilmemesi için hizmeti ifa eden gerçek veya tüzel kişi için Polonya vergi idaresinden, Polonya mukimi ile vergi mükellefi olduğuna dair mukimlik belgesi alıp ödemeyi yapacak Türkiye’deki şirkete ödemeden önce ibraz etmeleri gerekiyor. Söz konusu belgenin apostil veya Türk Konsolosluğunca onaylı olma şartı vardır.
Mukimlik belgesinin işi yaptırana ödeme süresinden önce ibraz edilmemesi halinde ödemeyi yapan Türkiye’deki şirket tarafından Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü / Kurumlar Vergisi kanunun 30 uncu maddesine göre %20 oranında kazanç vergi kesintisine tabi tutmak gerekiyor. Kesilen bu vergi için, kesintiye tabi yabancı gerçek veya Tüzel kişi tarafından yukarıdaki şartları yerine getirmek kaydıyla kesintinin ödendiği vergi idaresine müracaat ederek kesilen verginin iadesini talep edebilir.
Bu hizmetler, Türkiye’ye gelmeden ifa edilmesi halinde, işi yapan Polonyalı kişi tarafından mukimlik belgesi ibraz edilmesi halinde bu hizmet tutarı üzerinden Türkiye’nin vergileme hakkı olmayacaktır. (Detaylı bilgi için; ÇVÖA Genel Tebliği (Seri No: 4)’e Resmi Gazetenin https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/09/20170926-13.htm linkinden ulaşabilirsiniz.)
Yukarıda belirttiğimiz hizmetten Türkiye’de yararlanma olduğu için bu hizmet tutarı üzerinden Türkiye’de hizmeti alan şirket tarafından sorumlulukta %20 oranında Katma Değer Vergisi hesaplayarak beyan edip ödenmesi gerekiyor. Türkiye’deki şirket tarafından beyan edilerek ödenen KDV’nin indirim konusu yapılacak ve hizmeti alan Türkiye’deki şirketin/mükellefin satışlarından dolayı elde edeceği KDV tutarından mahsup edecektir.
Polonya’dan gelip hizmet verecek kişilerin Polonya’daki şirket tarafından Türkiye’ye gönderilmeleri ve ücretlerinin Polonya’daki şirket tarafından ödenmesi halinde Polonya şirketinin Türkiye’de sabit bir işyerinin olmaması ve 12 aylık süre içinde kesintili veya kesintisiz olarak 183 günden az sürede vereceği hizmet ücreti üzerinden Türkiye’nin vergileme hakkı olmadığı için burada ilave bir vergi yükü doğmayacaktır.
Ancak 12 aylık süre içinde 183 günden fazla süre içinde hizmet verilmesi halinde ödenecek tutar üzerinden %20 oranında ek vergi yükü oluşacaktır.
Örnek:
Yurt dışındaki şirketin kendisine ödenecek net hizmet tutarı 20.000.- Euro (€) olduğunu kabul edersek, bu tutar üzerinden %20 vergi kesileceği için hesaplama aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
Net tutarın brüt tutara çevrilmesi (20.000.- € /0,80) 25.000.- € x 0,20 = 5.000,- € vergi stopajı ödeme yapan Türkiye’deki şirket tarafından hizmeti veren kişi adına beyan ederek ödenmesi gerekiyor. Adına vergi tevkifatı yapılarak beyan edilen bu yabancı kişi Türkiye’de adına ödenen vergiyi yurt dışındaki vergisinden mahsup etme hakkı vardır. (ÇVÖA kapsamında bulunduğu ülkede mukim ve mükellef olamadığına ilişkin belge ibraz etmediği varsayılmıştır.)
%20 oranındaki KDV hesaplaması; brüt tutar olan 25.000,- € üzerinden yapılacaktır. Sorumlu sıfatıyla hizmet alan tarafından ödenecek KDV tutarı 5.000,- € olacaktır. Bu tutarı hizmet alan tarafından faaliyeti sonucunda tahsil edeceği KDV tutarlarından mahsup edecektir.
Bazı ÇVÖA’larında vergileme hakkıyla ilgili olarak, yukarıda değindiğimiz üzere 12 ayda 183 gün Türkiye’de kalmama süresine ek olarak yabancı şirkete yapılan ödeme şartı getirilmiş olup, verilen hizmet bedelinin Türkiye’de veya Türkiye’deki şirket adına ödenmesi halinde, Vergileme hakkı hizmeti alan şirketin ülkesinde yapılacağı yönünde düzenleme söz konusudur. Örnek Türkiye ile İsveç arasında akdedilen sözleşmenin 14 üncü maddesinin serbest meslek kazancının vergilendirilmesinde bu şart mevcuttur. (Türkiye ile İsveç arasında akdedilen Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasına Gelir İdaresinin https://cdn.gib.gov.tr/api/gibportal-file/file/getFileResources?objectKey=arsiv/mevzuat/uluslararasi_mevzuat/TURKCE_METIN/ISVEC.pdf linkinden ulaşabilirsiniz.
Yabancı dar mükellef tarafından hizmet alan Türkiye’deki şirkete tevdi edilen mukimlik belgesinin Türkçe tercümeli noter onaylı bir örneğini bağlı bulunduğu vergi dairesine ibraz edilmesi gerekiyor.