TAHSİL ZAMANAŞIMINA UĞRAMIŞ ESKİ SGK VE VERGİ BORÇLARI 7020 SAYILI YENİ YAPILANDIRMA YASASINA GÖRE TAKSİTLENDİRİLMELİ MİDİR?
Bilindiği gibi, tahsil zamanaşımı 6183 sayılı Kanun'un 102'inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; vergi alacağının doğduğu yılı izleyen yıldan itibaren 5 yıl geçtikten sonra tahsil zamanaşımı söz konusu olmaktadır. Tahsil zamanaşımına uğrayan bir vergi mükellef tarafından ödenmez. Ancak idare, tahsil zamanaşımına uğramış bir vergi alacağını mükellef tarafından rızaen ödemesi halinde idare tarafından kabul edilir.
Son günlerde zamanaşımına uğramış vergiler dolayısıyla yeni yapılandırma Yasası olan 7020 sayılı Yasaya göre; mükellefin vergi dairesine müracaat ederek bu borcu yapılandırıp, yapılandırmayacağı konusunda çeşitli görüşler ileri sürülmektedir. [1]
Bize göre zamanaşımı Amme Alacakları Yasasına göre önemli bir müessese olup, bu durum gerek idare yönünden ve gerekse mükellefler açısından önemli bir konudur. Bir borcun yapılandırılması çeşitli açılardan üzerinde düşünülmesi gereken önemli bir husustur. 6183 sayılı Tahsil Yasamızda borcun nasıl zamanaşımına uğrayacağı, nasıl zamanaşımının kesileceği, nasıl zamanaşımının durdurulacağı konuları ayrı ayrı düzenlenmiştir. 6183 sayılın Yasanın 104'üncü maddesinde zamanaşımını durduran nedenler tek tek sayılmıştır. Buna göre; Kamu borçlusunun yabancı bir ülkede olması, hileli iflas etmesi, murisin terekesinin tasfiyesi nedeniyle borçlar hakkında kovuşturma yapılmasına olanak bulunmaması, ….. haller.[2]
Diğer taraftan vergide tahsil zamanaşımını kesen nedenler ise kısaca şöyledir;
1) Ödeme,
2 Haciz uygulaması,
3) Cebren tahsil sırasında yapılan muhtelif tahsilatlar,
4) Ödeme emri tebliği,
5) Mal bildirimi,
6) Mal edinme veya mal artırımının bildirilmesi,
7) İhtilaflı amme alacaklarında mahkemelerce bozma kararı verilmesi,
8) Kamu alacağının teminata bağlanması,
9) Mahkemelerce tehir-i icra kararının verilmesi,
10) İki idare arasında mevcut borç hakkında yazışma yapılması,
11) Amme alacağının özel yasalara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması,
12) Amme borcunun 48'inci maddeye göre tecil ve taksitlendirilmesi,
13) ……………….
Bir vergi alacağının iflas masasına yazdırılarak talep edilmesi durumunda zamanaşımı kesilir. Vergi alacağının masaya kaydı da tahsil zamanaşımını kesmektedir. Bu durum 6183 sayılı AAATUHK' nın 100'üncü maddesi kapsamı dışındadır.
Sonuç olarak, zamanaşımı gerek idare açısından ve gerekse vergi mükellefleri açısından önemli bir konudur. Zamanaşımı SGK alacakları açısından da aynen geçerlidir. Tek fark SGK alacaklarında zamanaşımı belli tarihlerde 5 yıl, belli tarihlerde ise 10 yıl olarak uygulanmaktadır. [3]
Bizim burada gerek işverenlere ve gerekse vergi mükelleflerine önerimiz şudur; SGK veya amme borcunun aşamalarını ve akıbetini araştırınız. Gerek 5 yıllık zamanaşımı süresi ve gerekse SGK yönünden 5-10 yıllık zamanaşımı sürelerini gerek sahip olduğu şirket tüzel kişiliği açısından ve gerekse ortağı olduğunuz tüzel kişilikler açısından inceleyiniz. Herhangi bir araştırma yapmadan yapılandırma veya af Yasasına göre SGK veya vergi dairelerine müracaat yapmayınız.
Sonuç olarak, 7020 sayılı yasadan faydalanmak için son başvuru tarihi 30.06.2017'dir. Buna göre, müracaat yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler durumlarını irdeleyip buna göre yasadan faydalanmak üzere gerekli işlemleri yapabileceklerdir. Başvuru internet adresi www.gib.gov.tr üzerinden başvurular yapılabilir. Birden çok vergi dairesine borçlu olunması halinde, her bir vergi dairesi için ayrı ayrı dilekçe ile başvuru gerekecektir. SGK borçları açısından ise, yine her bir merkez için ayrı ayrı dilekçe ile ilgili SGK merkezlerine müracaat edilmesi gerekecektir. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler www.sgk.gov.tr adresinden öğrenilebilir. Vergi dairesi ve SGK'dan önceden konulmuş hacizler varsa bunların kaldırılması için ödeme yapılması gerekmektedir. Yapılan ödemelerin toplam borca oranı dahilinde kısım kısım hacizler kaldırılabilir.
[1] VERSAV, Bkz: www.versav.com
[2] Bkz: N. Gaye ALPASLAN, Vergi İhtilafları İle İlgili Makale, Yorum ve İncelemeler, s: 145-150
[3] Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinde zamanaşımı 4 dönemde ayrı ayrı uygulanmaktır.
a) 12.1993 ve öncesinde sona eren alacaklar için, Borçlar Kanunu hükümlerine istinaden, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 10 yıldır. Örneğin; 1992 yılı Mayıs ayına ait sigorta primleri takip eden ay olan Haziran ayı sonuna kadar ödenebilecektir. Bu dönem için zamanaşımı başlangıcı 01.07.1992 yılı olup zamanaşımı ise 10 yıl sonrası olan 01.07.2002'dir.
b) 12.1993 ila 05.07.2004 tarihleri arasında sona eren alacaklar için, 6183 sayılı Kanun hükümlerine istinaden, alacağın ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıldır. Örneğin; 1996 yılı Nisan ayına ait SSK primleri takip eden Mayıs ayı sonuna kadar ödenmektedir. Zamanaşımının başlangıcı ödeme dönemini takip eden yılbaşı olan 01.01.1997 olup zamanaşımının dolduğu tarih 01.01.2002 tarihidir.
c) 07.2004 ila 30.09.2008 tarihleri arasında sona eren alacaklar için, Borçlar Kanunu hükümlerine istinaden, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl, olarak dikkate alınacaktır. Örneğin; 2005 yılı Nisan ayı sigorta primleri 2005 yılı Mayıs sonuna kadar ödenebilecektir. Zamanaşımı başlangıç tarihi 01.06.2005 olup 10 yıl sonrası 01.06.2015'te zamanaşımı defi ileri sürülebilecektir.
d) Vadesi 01.10.2008 veya sonrasında sona eren prim alacakları için zaman aşımı süresi; bu döneme ait prim borçlar, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren on yıllık zamanaşımı süresine tabi olacaktır.