Sosyal güvenlik, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler sosyal politikanın en önemli araçlarıdır. Gerek öğretide gerek uygulamada ve bazı durumlarda yasal düzenlemelerde sosyal hizmetler ve sosyal yardımlar birlikte ele alınırlar. Sosyal yardımlar ve sosyal hizmetlerle ilgili uygulamalar Neşe Şahin Taşğın'a göre hayırsever, yardımsever, filantropik(1), hümanist düşünce ve ideallerden vatandaşlık ve sosyal haklar temelli bir hizmet anlayışına doğru gelişir.
Hüsamettin Çetin'in araştırmalarında yaptığı tespite göre Devlet Planlama Teşkilatı çalışmalarında; sosyal yardımlar, kendi ellerinde olmayan nedenlerle yoksul duruma düşmüş birey ve gruplara, toplumdan dışlanmış olanlara insan onuruna yaraşır asgari bir yaşam seviyesi sağlamak amacıyla karşılıksız olarak yapılan aynı ve nakdi yardımlardır.
Sosyal hizmetler başlangıçta hayırsever amaçlarla ortaya çıkmıştır. Bu gelişimi Neşe Şahin Taşğın; toplumlardaki ekonomik, sosyal ve siyasal gelişmelere bağlı olarak tarihi süreçte sosyal ihtiyaçların karşılanması, sosyal nedenlerden kaynaklanan huzursuzlukların giderilerek toplumsal düzenin sağlanması ve giderek de sosyal adaletin sağlanması amacıyla kurumsallaştırılması şeklinde açıklamaktadır.
Sosyal hizmet, insanca yaşam koşulları geliştirmeye, bireyin ve toplumun refahını yükseltmeye çalışmaktadır. Sosyal hizmeti diğer insanı hizmetlerinden ayıran en temel özellik, sosyal adaleti hedeflemesidir. Suat Uğur, sosyal adaletin hedefini, bütün bireylerin eşit değerde olmaları, temel gereksinimlerini karşılamada eşit hakka sahip olmaları, yaşam şanslarını ve fırsatları olabildiğince geniş oranda kullanmaları ve adaletsiz her düşünce ve eyleme karşı korunmaları anlamına geldiği şeklinde açıklamaktadır.
Sosyal yardımlar, toplumun ekonomik açıdan güçsüz, yeterli kaynaklardan yararlanamayan kesimlerine devlet tarafından yapılan maddi ve ayni yardımlardır.
Şebnem Gökçeoğlu'nun çalışmalarına göre; sosyal hizmetler sosyal yardımlardan farklı olarak, yalnızca dar gelirlileri, yoksulları değil toplumun tüm kesimlerini kapsamına alır. Sosyal hizmet, sosyal değişimi ve gelişimi, toplumsal bağlılığı destekleyen insanları yetkilendiren ve özgürleştiren uygulamaya dayalı meslek ve akademik disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, müşterek sorumluluk ve farklılıklara saygı, sosyal hizmetin merkezindedir.
----------------------------------------
[1]Filantropi kelimesinin kökeni Yunanca olup insan türüne duyulan sevgi anlamını taşıyor. İnsan sever, insanların iyiliği için çalışan kimse Günümüzde filantropi; sosyal fayda ya da sosyal değer yaratmak için birinin, zamanını, bazı varlıklarını veya uzmanlığını gönüllü olarak vermesi veya gönüllü olarak çalışmalara katılmasıdır.