Sermaye piyasasında temel suç tipleri-6

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu içerisinde sermaye piyasalarına özgü suç tipleri belirtilmiştir. Bu suç tiplerine uygulanacak ceza miktarı da Sermaye Piyasası Kanunu'nu içerisinde düzenlenmiştir. Yaptırıma bağlanan suç tiplerinin bazıları sadece Sermaye Piyasası Kanunu'nu içerisinde düzenlenmiş iken, bazı suç ve eylemler ise Türk Ceza Kanunu'nu içerisinde düzenlenmiştir.

Sermaye Piyasası Kanunu içerisinde düzenlenen suç tipleri şunlardır;

- Bilgi suiistimali

- Piyasa dolandırıcılığı

- Usulsüz halka arz ve izinsiz sermaye piyasası faaliyeti

- Güveni kötüye kullanma ve sahtecilik

- Bilgi ve belge vermeme, denetimin engellenmesi

- Yasal defterlerde, muhasebe kayıtlarında ve finansal tablo ve raporlarda usulsüzlük

- Sır saklama yükümlülüğü

Sermaye Piyasası Kanunu içerisinde tanımlanan bu suçlardan dolayı soruşturma açılması Kurul'un Cumhuriyet Başsavcılıkları nezdinde yapacağı yazılı başvuruya bağlıdır. Bu başvuru muhakeme şartıdır. Söz konusu başvuru olmadan yargılama veyahut soruşturma devam ettirilemez.

Bu suçlardan yasal defterlerde, muhasebe kayıtlarında ve finansal tablo ve raporlarda usulsüzlük suçu, cezası ve pişmanlıkla ilgili hükümleri Sermaye Piyasası Kanunu'nun 112 inci maddesinde düzenlenmiştir. İlgili madde şu şekildedir;

- Kasıtlı olarak;

a) Kanunen tutmakla yükümlü oldukları defter ve kayıtları usulüne uygun tutmayanlar,

b) Saklamakla yükümlü oldukları defter ve belgeleri kanuni süresince saklamayanlar, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.

- Kasıtlı olarak;

a) Finansal tablo ve raporları gerçeği yansıtmayan şekilde düzenleyenler,

b) Gerçeğe aykırı hesap açanlar,

c) Kayıtlarda her türlü muhasebe hilesi yapanlar,

ç) Yanlış veya yanıltıcı bağımsız denetim ve değerleme raporu düzenleyenler ile düzenlenmesini sağlayan ihraççıların sorumlu yönetim kurulu üyeleri veya sorumlu yöneticileri, 5237 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre cezalandırılır. Ancak, özel belgede sahtecilik suçundan dolayı cezaya hükmedebilmek için, sahte belgenin kullanılmış olması şartı aranmaz.