5520 sayılı (yeni) Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. Maddesinin birinci fıkrasının (e)bendinde yer alan taşınmaz (gayrimenkul) satış kazancı istisnasına ilişkin hüküm 21.06.2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle, 21.06.2006 tarihinden itibaren yapılan satışlarda yeni hükümler uygulanacaktır(1).
1- İstisnadan Yararlanabilecek Olan Mükellefler
Gayrimenkul satış kazancı istisnasından, dar mükellef kurumlar da dahil olmak üzere tüm kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir. Ancak, faaliyet konusu gayrimenkul ticareti ve kiralanması olan kurumların, gayrimenkul ticaretine konu edilen veya kiralama ya da başka surette değerlendirilen gayrimenkullerinin satışından elde ettikleri kazançlar için istisnadan yararlanmaları mümkün değildir. Gayrimenkul ticareti ile uğraşan mükelleflerin faaliyetlerinin yürütülmesine tahsis ettikleri taşınmazların satışından elde ettikleri kazançlara ise istisna uygulanabilecektir.
Yapı kooperatifleri de ortakların bir veya birden fazla konut veya işyeri sahibi olmasının önemi olmaksızın istisnadan yararlanabileceklerdir. Holding şirketler de gayrimenkul satışından elde ettikleri kazançlar için istisnadan yararlanabileceklerdir.
Yeni KVK'nın 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki hükümde de daha önce tartışmalı olan, aynı gruba dahil sermaye şirketleri arasındaki iştirak hissesi ve gayrimenkul satışlarında istisna uygulanıp uygulanmayacağı konusunda herhangi bir belirleme yapılmamıştır. Bu hususla ilgili olarak 5520 sayılı Kanunun Gerekçesinde, "İstisnanın temel amacı kurumların mali yapılarının güçlendirilmesinin teşviki olduğundan, ekonomik açıdan firmalara ilave imkan sağlamayan işlemler istisna kapsamı dışında kalacaktır. Bu bağlamda, kurumların yönetimini etkileyecek şekilde birbiriyle ilişkili kişi veya kurumlar ya da aynı gruba dahil şirketler arasında yapılacak taşınmaz ve iştirak hissesi satışlarından fiktif olarak elde edilecek kazançlara istisna uygulanması sözkonusu olmayacaktır." açıklaması yapılmıştır. Gelir İdaresi, grup şirketlerinin her birinin ayrı tüzel kişilikleri bulunduğundan, her bir şirketin söz konusu istisnadan yararlanabilmesinin mümkün olduğu, ancak, grup şirketlerinin birbirleri ile gerçekleştirdiği satış işlemlerinin istisnanın amacına aykırı, muvazaalı olması veya işletmeye nakit girişi sağlamaması hallerinde, bu işlemlerden kaynaklanan fiktif kazançlara istisna uygulanmasının söz konusu olmayacağı görüşündedir.
1. M.Emin AKYOL-Muzaffer KÜÇÜK, "Tek Düzen Hesap Planı ve Mali Tablolar" Yaklaşım Yayınları, (Föy-Volant), Ankara, C: 2, s. 894/9 vd. (2007/4 Değişiklik).