AYM, Şentop ve Berberoğlu…

 

Anayasa Mahkemesi, Berberoğlu’nun seçme ve seçilme hakkının ihlal edildiğini karara bağladı Ancak, karar henüz yayımlanmadı.

CHP, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’a Berberoğlu’nun vekillik görevine başlaması için talepte bulundu. Şentop, Mahkeme kararının henüz yayımlanmadığı gerekçesiyle talebi ret etti.

Konuyu daha iyi anlayabilmek için ‘Hürses:Yargı kararı üzerine 3 milletvekilinin üyeliği sona erdirildi’ yazımın okunmasında yarar var.

Önce bir tespitle yazımıza başlayalım. TBMM Başkanı, Berberoğlu hakkındaki tezkereyi bekletmesi gerekiyor muydu?

Söz konusu yazımda belirttiğim gibi Van eski Milletvekili Kemal Aktaş, İstanbul eski Milletvekili Sebahat Tuncel ve Engin Alan hakkındaki tezkereler TBMM Genel Kurulunda okunmamıştır.

Anayasa’nın Geçici 20 inci maddesi düzenlenirken Mustafa Şentop Anayasa Komisyonu Başkanıydı. Prof. Dr. Fazıl Sağlam’ın 8 Ağustos 2018 tarihinde yayımlanan ‘Berberoğlu’na Yapılan Haksızlık Giderilmeli’ başlıklı makalesinde Anayasa Komisyonu Başkanının özet olarak ‘Anayasa’nın 83/4.maddesi varlığını sürdürmektedir. Buna göre, tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılması meclis dokunulmazlığının yeniden kaldırılmasına bağlıdır. Bu kurala ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Hüküm yerinde durduğu ve geçerli olduğundan tekrar bir seçim olması halinde seçilenlerin dokunulmazlığı kaldırılan dosyalar bakımından dokunulmazlığı yeniden kazanacağı açıkıtır.’ şeklinde açıklamalarda bulunduğunu ifade etmiştir.

Meclis Başkanının, en azından bu açıklamasını dikkate almak ve telafisi güç bir sonucun oluşmaması için AYM’ne yapılan başvuru sonucunu beklemesi daha isabetli olurdu kanaatindeyim. Elbette yargı kararlarının bekletilmemesi gerektiğini savunanlar da vardır.

Beklenmedi ve tezkere okutularak Berberoğlu’nun milletvekilliği sona erdirildi. Şimdi de bu mesele nasıl çözülür diye tartışılmakta ve çeşitli fikirler ortaya atılmaktadır.

Bu sorun nasıl çözülür:

Anayasa Mahkemesi; hak ihlallerinde genel olarak, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğini ilgili alt derece mahkemelerinegöndermektedir.

Berberoğlu hakkındaki kararlar; İstanbul 14.Ağır Ceza Mahkemesince 14.6.2017, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2.Ceza Dairesince 13.2.2018 ve Yargıtay 16.Ceza Dairesince ise 20.9.2018 tarihinde veriliyor.

Berberoğlu 24 Haziran 2018 tarihinde yeniden milletvekili seçiliyor. Bu tarihten önce Ağır Ceza ve Bölge Adliye Mahkemelerince yapılan kovuşturmalarda yargılanamama gibi bir sorun söz konusu değildir. Yargılama yapılamama sorunu Yargıtay aşamasında başlıyor. Çünkü o tarihlerde Berberoğlu yeniden milletvekili seçiliyor.

Yeniden milletvekili seçildiği için Anayasa’nın 83/4.fıkrasındaki ‘Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığının kaldırılmasına bağlıdır.’ hükmü karşısında yargılamanın durdurulmasını talep ediyor. Ancak, talep ret ediliyor ve Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemesinin kararını onuyor.

Görüldüğü gibi hak ihlali, Yargıtay’ın yargılamayı durdurmamasından neşet ediyor. Hak ihlali Yargıtay aşamasında gerçekleşiyor.

Bu durumda Anayasa Mahkemesi, seçme ve seçilmeye ilişkin hak ihlali kararını nereye gönderecek sorusu akla geliyor.

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 50.maddesine göre Mahkeme; İhlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmeder. Tespit edilen İhlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Ayrıca, karar ilgililere ve Adalet Bakanlığına da gönderilir.

Demek ki Kararda, Yüksek Mahkeme yapılması gerekenlere hükmedecektir. Ancak, yerindelik denetimi yapılamaz, idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilemez.

Mahkeme, bugüne kadar yapılan başvurulara ilişkin verdiği kararlarda belirttiğim gibi ihlalin kaldırılması için dosyayı alt derece mahkemesine göndermektedir. Burada farklı ve özellik arz eden bir durum söz konusudur. İhlal kararı, yargılamanın durdurulmamasından yani usulden ve Anayasa’ının 83/4 fıkrası hükmünün dikkate alınmamasından kaynaklandığı görülüyor. Dolayısıyla AYM dosyayı, gereği için Yargıtay’a gönderebilir.

Yargıtay, bir olasılıkla eski kararını kaldırarak yargılamanın durdurulmasına karar verebilir. Karar, TBMM’de okunduktan sonra üye yeniden milletvekilliğine kavuşabilir.

Ya da Mahkeme kararı yargı merciine göndermekle birlikte, ilgilinin tekrar yasama dokunulmazlığı kaldırılmadan yargılandığı, bunun sonucunda da seçilme hakkının ihlal edildiği ve dolayısıyla milletvekilliğinin devam etmesi için TBMM’den gereğinin yapılmasını kararında belirtebilir. Bu durumda da Meclis Genel Kurulunda kararın okunması ile üyelik yeniden kazanılabilir.

Diğer seçenek ise yeniden yargılanma yapılmak üzere dosyanın alt derece mahkemesi olan 14.Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesidir.

Kimi görüşe göre Anayasa’nın 84/2 fıkrasına göre üyeliği son erdirilen bir milletvekilinin, tekrar milletvekili olamayacağı yönündedir.

Hak verilemiyorsa ihlalin bir anlamı olamaz.

Görevine son verilen bir görevli, mahkeme kararıyla görevine dönebiliyorsa, milletvekilliği sona erdirilen de dönebilmelidir.

Anayasa’nın 84/2.fıkrası varsa bir de 83/4.fıkrası da var

Anayasa Mahkemesinin, kararı yazmakta zorlanacağı görülüyor.

Yazdıklarım bir analiz ve fikir cimnastiğinden ibarettir.

COVİD-19 AŞILARININ “KÜRESEL ORTAK KAMU YARARI “OLARAK İLAN EDİLMESİ

Nobel Barış Ödülü sahibi Prof. Muhammed Yunus önderliğinde 28 Haziran 2020 tarihinde bir kampanya başlatılmıştır.

Söz konusu kampanya önde gelen 154 küresel imza sahibi tarafından imzalanmıştır. Bunu takiben, COVİD-19 aşılarının önümüzdeki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantılarında “Küresel Ortak Kamu Yararı” olarak ilan edilmesi için Birleşmiş Milletler karar taslağı da hazırlanmıştır.

Prof. Muhammed Yunus, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan TİSVA Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Aziz Akgül aracılığı ile destek arzında bulunmuştur.