Mal Rejim Sözleşmesi

Türk Medeni Kanunu(“TMK”) eşlere istedikleri mal rejimini seçme ve yasal sınırlar içerisinde değişiklik yapma imkânı tanımıştır. Bu sebepten eşler, mal rejim sözleşmesi yapabilirler. Mal rejim sözleşmesi, eşler arasında uygulanacak mal rejiminin seçimi veya seçilmiş olan mal rejiminin değiştirilmesi amacıyla yapılan hukuki işlemler olarak tanımlanabilir.

Kanunun belirlediği şekil şartlarına bağlı olarak ve kanun da belirlenen sınırlar içerisinde gerçekleştirilen mal rejim sözleşmeleri dar anlamda mal rejim sözleşmeleridir. Bunun yanı sıra eşler, kanunda düzenlenen sınırların dışındaki başka konularda da mal rejimini ilgilendiren sözleşmeler yapabilirler. Bu tür mal rejim sözleşmelerini de geniş anlamda mal rejim sözleşmeleri olarak nitelendirmek mümkündür.

Dar anlamda mal rejim sözleşmelerinde eşler, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi dışında seçebilecekleri mal rejimleri, mal ortaklığı, mal ayrılığı ve paylaşmalı mal ayılığı rejimleridir.

Dar anlamda mal rejim sözleşmeleri kanun koyucu tarafından sıkı şekil şartlarına bağlanmıştır. Ahlaka veya kamu düzenine aykırı olmaması gerekmektedir. Ayrıca taraf iradelerinde sakatlık olmamalı, konusu imkânsız olmamalıdır. Son olarak, koşullarının varlığı durumunda TBK m.28’de düzenlenen aşırı yararlanma hükümleri de mal rejim sözleşmeleri için uygulanabilir.

Mal rejim sözleşmesi evlenmeden önce ya da evlilikten sonrada yapılabilir. Bu kapsamda nişanlı olanlar da mal rejim sözleşmesini yapabilirler.

Mal rejim sözleşmeleri, aile hukukuna ilişkin bir sözleşme olduğu için resmi şekle tabidir. TMK m.205’in açık düzenlemesi gereğince mal rejim sözleşmeleri, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılabilir.

Bunun yanı sıra mal rejim sözleşmesi, evlilik başvurusu sırasında da yazılı olarak bildirilerek de gerçekleştirilebilir. Evlilik başvurusu sırasında yapılabilecek mal rejim sözleşmesi sadece kanunda belirlenen mal rejimlerinden birinin seçimi şeklinde olabilir. Mal rejimlerinin hükümlerini kanunun izin verdiği ölçüde değiştirilerek bir mal rejim sözleşmesi yapılmak isteniyorsa; bu durumda mal rejim sözleşmesi, evlilik başvurusu sırasında yapılamaz. Mal rejim sözleşmelerinin içeriğinin değiştirilerek yapılması durumunda noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılması gerekir. Çünkü evlendirme memurunun sözleşme düzenleme yetkisi bulunmamaktadır.

Mal rejim sözleşmeleri, ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir. Ayırt etme gücü, TMK m.13’de tanımlanmıştır. Bu tanıma göre ayırt etme gücü, yaşının küçüklüğü, akıl hastalığı, akıl zayıflığı veya bunlara benzer sebeplerle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olunmasıdır.(1)

--------------------------------------------------

[1]Av. Burcu Keskin, “4721 sayılı Türk Medeni Kanun’ a göre Mal Rejimi Sözleşmeleri”, İstanbul Barosu Dergisi, Temmuz-Ağustos 2020, Cilt 94, Sayı:2020/4, S.133-136.