Ticaret savaşları ile tarih tekerrür eder mi?

Uluslararası ticarette korumacı politikalar ilk olarak merkantalist akım ile ortaya çıktı. Bu politikaların temelinde; ihracatın ithalattan fazla olması ile ülkeden servet çıkışının önüne geçilmesi vardı.

Kolonyalist anlayışın sonucu olarak ortaya çıkan korumacılık, klasik iktisat anlayışıyla yerini serbest ticarete bıraktı. Özellikle, İkinci Dünya Savaşı sonrasında dünya ekonomisi ve ticaret sistemi, yoğun bir serbestleşme sürecine girmişti. Ancak, 2008 Küresel Krizi sonrasında uluslararası ticarette korumacı politikalar tekrar uygulanmaya başladı ve bir anlamda önceki kriz tecrübelerinden de hareketle tarih tekerrür etmiş oldu. Çünkü Büyük Avrupa Depresyonu ve Büyük Buhran sonrasında da korumacı politikalar uygulamaya konulmuştu…

TOPARLANMA UZUYOR

2008 Krizi sonrasında ortaya çıkan ulusalcı yaklaşımlar ve korumacılık önlemleri, 2009 yılında Davos’ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu’nun da gündem maddelerinden birisi olmuştu. Ancak, günümüze kadar ki süreçte hükümetler öncelikle ulusal ekonomilerini korumayı tercih ettiler. Bu da tıpkı 1929 Krizi sonrasında olduğu gibi, toparlanma sürecini sekteye uğratıyor. Korumacı politikaların devamı durumunda önümüzdeki dönemde sürecin devam edeceği tahmin ediliyor. Keza, büyüme ve ticarete ilişkin oranlar sürekli düşme yönünde revize ediliyor. Ne var ki; hafta başında IMF Başkanı Lagarde, küresel ekonomide fırtına uyarısı yaptı!..

TRUMP ATEŞİ KÖRÜKLÜYOR

Kriz sonrası dönemde ortaya çıkan korumacı eğilimler, 2016 yılında ABD başkanı olan Donald Trump tarafından uygulanan politikalar ile küresel bir ticaret savaşına dönüştü. ABD tarafından; AB ülkeleri, Kanada, Çin, Türkiye, Japonya, Rusya, Güney Kore, Brezilya, Meksika gibi ülkelere ticari yaptırımlar ve korumacı politikalar hayata geçirildi. ABD'nin hedefinde olan ülkelerin önlemleri ise Dünya Ticaret Örgütü’nü etkisizleştirdi. Şu an için bu gidişi sınırlayacak uluslararası bir kurum yok.  

TİCARET SAVAŞINDAN SICAK SAVAŞA

Dünyada ortaya çıkan siyasi ve ekonomik güç değişimleri, 2008 küresel ekonomik krizi ile daha da belirgin hale geldi. Artık ABD, tek başına değil! Daha da artan saldırgan politikaların temelinde bu var.

Her ne kadar son dönemde, bilinen sıcak savaşların yerini psikolojik, teknolojik ve ekonomik alandaki yeni nesil savaşlar almış olsa da geçtiğimiz yüzyıl, büyük ekonomik krizlerin ve krizleri aşmak için kullanılan politikaların sıcak savaşları ortaya çıkardığı gerçeğine sahne oldu, bunu deneyimledi. Büyük Avrupa Depresyonu sonrasında Birinci Dünya Savaşı, Büyük Buhran sonrasında da İkinci Dünya Savaşı’nın gerçekleşmiş olması herhalde tesadüf değil…