Denetim standartları

Denetim standartları, bir denetim sürecinin tüm aşamalarını ayrıntılı bir şekilde düzenleyen ve açıklayan ilkeler ve kurallar bütünüdür. Denetim standartları denetçiye mesleki sorumluluğunu yerine getirmesinde yardımcı olan, ona ışık tutarak rehberlik eden ilke ve kurallardır. Muhasebe denetim standartları, denetimin uyması gereken modeller ya da ölçü araçlarıdır.

Denetim standartları genel olarak kaliteli bir denetimin çerçevesini belirler. Denetim standartları denetim faaliyetinin konusu ve denetçinin çalışmasının kalitesi ile ilgilidir. Kaliteli bir denetim çalışmasının göstergesi denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesidir.

Temelde, denetim standartları, denetim yöntemleri aracılığıyla elde edilecek kanıtların yapısını ve kapsamını belirler. Başka bir deyişle, standart, performans sonuçlarının genel olarak kabul edilebilirliğine dayanan uygulamalı yöntemleri ölçen bir araçtır. Gerek uygulanan muhasebe ilkeleri ile muhasebe ve finansal raporlama standartları, gerekse denetim standartları doğrudan doğruya denetim programını etkiler.

Denetim standartları, bir denetim sürecinin tüm aşamalarını ayrıntılı bir şekilde düzenleyen ve açıklayan ilkeler ve kuralları kapsar. Bu nedenle, denetim standartları denetim mesleğinin düzenlenmesinde kilit faktördür. Meslek, kamu çıkarını koruma amacıyla yüksek kalitede iş gerçekleştirecekse, kamu çıkarını korumak amacıyla belirlenen yüksek kalitede standartlara sahip olması gerekmektedir. Tüm muhasebe meslek mensuplarının öncelikli görevi nerede çalışırlarsa çalışsınlar kamu çıkarına hizmet etmektir.

Denetim standartları; önce genel kabul görmüş denetim standartları şeklinde ele alınmış ve uygulamada rehber olarak kullanılmıştır. Küreselleşme ile birlikte denetim faaliyetlerinde uluslararası düzeyde kabul gören denetim ilkelerine gereksinim duyulmuş ve bu amaçla IFAC bünyesinde uluslararası denetim rehberi yayınlanmıştır. Bu rehber ilke ve kurallar IFAC bünyesine Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu oluşturularak 'Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları'na dönüştürüldükten sonra sürekli geliştirilerek ve revize edilerek (yenilenerek) yayınlanmaktadır.

Türkiye'de denetim standartları Kamu Gözetim Kurulu tarafından 'bağımsız denetim' başlığı altında düzenlenmektedir. Bu bağlamda Kamu Gözetim Kurumu, 'Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları'na tam yakınsak uyumlu olmak üzere 'Bağımsız Denetim Standartları'nı yayınlamaktadır.