YAZARLAR

Tüm Yazıları Av. Nazlı Gaye Alpaslan

Yed-i emin ücretlerinde KDV 

11.10.2018 09:16

 

Yed-i emin, üzerinde ihtilaf bulunan bir malın anlaşmazlık  çözümleninceye kadar bırakılan güvenilir kimse  veya birden çok kişi arasında  hukuki durumu çekişmeli olan bir malın, çekişme sonuçlanıncaya kadar  emanet olarak bırakılan kimse şeklinde tanımlanabilmektedir.

Uygulamada, yed-i emin ücretlerini  ticari kazanç olarak mı, yoksa ücret olarak mı? vergilendirilmesinin gerektiği tartışılmaktadır.

Esasen bu tartışma yed-i emin ücretlerinin  katma değer vergisine tabi olup olmadığı noktasında da düğümlenmektedir. Bir grup  iddia sahipleri yed-i emin ücretlerini  vergilendirilmesinde bunun ücret olduğunu ve dolayısıyla  KDV’ye tabi bulunmadığını öne sürmektedirler.  Esasen,  bize göre de  yed-i emin ücretlerinin KDV’ye tabi olmayacağı görüşü ağırlık kazanmaktadır. Şöyle ki,  yed-i emin  ücreti  ücret olarak kabul edildiği takdirde GVK’nun 61. maddesi hükmüne göre KDV’ye tabi olmaması gerekmektedir.  

Diğer taraftan, 3065 sayılı KDVK’nun 1. maddesi kapsamında da bu ücretlerin  KDV’ye tabi olmadığı bilinmektedir.  Aynı şekilde, 193 sayılı GVK’nun 37. maddesinde tarif edilen  bir ticari faaliyette bulunulduğuna kanıt teşkil etmeyeceğinden, yed-i eminlikten elde edilen gelirin de ticari kazanç olarak nitelendirilmesinin mümkün bulunmadığı,  mükellefe  yed-i emin sıfatı ile yapılan ödemeler ücret sayıldığından, elde edilen bedelin de ticari kazanç olarak 3065 sayılı KDVK’nun 1. maddesi kapsamında KDV’ye tabi tutulmasında isabet görülmemektedir.(1)

193 sayılı GVK’nun 61. maddesi hükmüne göre ücretin,  “işverene tabi ve  belirli bir  iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen  menfaatler” şeklinde tanımı yapılmıştır. Bu tanıma göre, ücretin unsurları işverene tabi olma, belirli bir işyerine bağlı olma ve hizmet karşılığı  ödeme yapılmasıdır. Bu belirleme ücret – serbest meslek ayrımı konusunda yargı kararları çerçevesinde işverene, işverenin göstereceği işyerine ve bir kadroya bağlı olmak şeklinde yapılmaktadır.(2)

Gelir vergisi açısından bir ödemenin ücret olup olmadığının belirlenebilmesi için bu üç unsurun birlikte var olması gerekir. Bu üç durumun birlikte yapılmaması durumunda yapılan ödeme ücret değildir.   Bu unsurlar şunlardır: işverene tabi olma, belirli bir işyerine bağlı olma ve nihayet hizmet karşılığı ödeme yapılması unsurlarıdır.

Ücret - ticari kazanç ayrımına gelince; ticari kazancın elde edilmesinde ana unsur sermaye ve organizasyondur. Dolayısı ile, emeğe dayalı ücret geliri ile karışması normal olarak söz konusu olmaz.

İstisnaen,  hizmetin kardan hisse verilmek suretiyle değerlendirildiği hallerde, sağlanan gelir  unsurunun ücret mi yoksa ticari kazanç mı sayılacağı tereddüt yaratabilir. Bu konuda şu durumlarla karşılaşılabilir:

1- Sermaye ve emek birleştirilerek bir ortaklık kurulabilir.

2- Emek sahibinin hizmeti, tutarı önceden belli bir ücret ve buna ek olarak  kardan verilecek  belli  orandaki pay ile değerlendirilir.

3- Hizmetin tümü ile kardan  verilecek payla değerlendirilmesi öngörülebilir.  Tutarı belli, asgari bir ücret yoktur. Emek sahibinin zarara iştiraki söz konusu değildir. Fakat, hizmetin değerlendirilmesi işletmenin karlılık  şartına bağlıdır.

Sonuç olarak,  bir mükellefe  yed-i emin sıfatı ile yapılan ödemeler  ticari kazanç olarak değerlendirilmeyip, ücret olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.  Bu durum karşısında  da 3065 sayılı KDVK’nun 1. maddesi hükmüne göre ücret KDV’ye tabi değildir.  Kaldı ki, Danıştay 9. Dairesinin  13.05.199 tarih ve E:1997/3351-K:1999/1979 sayılı kararları da aynı yönde olup, ticari kazanç olarak değil, ücret olarak kabul edilmiştir.

----------------------

(1) İzmir 4. Vergi Mahkemesinin, 23/1/2007 gün ve E:2006/226-K:2007/36 sayılı kararları.

(2) 34 Seri Nolu GV GT

Haberler

Ekonomi

İran ile ticaret hacminde 30 milyar dolar hedefi

Ekonomi

Küresel piyasalar karışık seyrediyor

Gündem

Emeklilere bayram ikramiyelerinin ödeme takvimi belirlendi

Ekonomi

KOBİ'ler yeni dönemde KOSGEB destekleriyle büyüyecek

Gündem

Yapay zeka girişimleri 7 yılda 33 kat arttı

Gündem

İstanbul'da köprüler Pakistan Milli Günü için ışıklandırıldı

Gündem

Yaşlanan nüfusun çalışma hayatına olumsuz etkilerine karşı ''kadın istihdamı'' önerisi

Gündem

Türk Devletleri Teşkilatının tarım bakanları Kazakistan'da toplandı

Gündem

Türksat 6A'da sona yaklaşılıyor

Ekonomi

KOSGEB geçen yıl 107 bine yakın işletmeye destek verdi

Gündem

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bayram tatilinin kamu çalışanları için 9 güne çıkarılacağını açıkladı

Gündem

Çanakkale Şehitler Abidesi'ne Türk bayrağı yansıtıldı