MUSTAFA KEMALCE DÜŞÜNMEK

15 Şubat 2021 günlü Hürses gazetesinde “Bir Norveç Deyimi: ATATÜRK GİBİ DÜŞÜNMEK” başlıklı bir yazım yayımlanmıştı. Bu Norveç deyimi, Türk iş adamı Utku Oğuz’un 18 Mayıs 2002’de İtalya’nın Perugia kentindeki Felsefe ve Tarih Kulübü üyelerine verdiği konferans dinleyicileri arasında bulunan yaşlı bir Norveçli tarafından dile getirilmiştir. Utku Oğuz’un konferansı ve Norveç dilinde yerleşmiş “Mustafa Kemal gibi düşünmek” deyimi hakkındaki açıklamalar, Hürriyet gazetesinin 19 Mayıs 2006 sayılı Kelebek ekinin 18. Sayfasındaki GÜZİN ABLA köşesinde yer almıştır. Sanıyorum bu deyimi Türk kamuoyu da o günlerde öğrenmiştir. En azından ben o gün öğrendim.
 

Bu yazımda yine benzer bir deyimden söz edeceğim. MUSTAFA KEMALCE DÜŞÜNMEK. Bu deyimi ilk kez kullanan Ruşen Eşref Ünaydın’dır. Ruşen Eşref Ünaydın (18 Mart 1892-21 Eylül 1959), Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) ve Darülfünun-i Osmani (İstanbul Üniversitesi) Edebiyat Bölümü 1914 çıkışlı, gazeteci, yazardır. Ruşen Eşref, İstanbul’da çeşitli okullarda öğretmenlik yapmış, 1920’de Kurtuluş Savaşı’na katılmış, Lozan Barış Konferansı’nda basın danışmanlığı yapmış, 1923-1935 yıllarında arasında Afyon milletvekili olmuş ve 12 Temmuz 1932’de kurulan Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin Genel Sekreteri olarak görev yapmıştır.
 

Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülakat, Çanakkale’de Savaşanlar Dediler ki, Atatürk’ü Özleyiş, İstiklâl Yolunda yapıtlarından bazılarıdır.
 

Türk Dili Tetkik Cemiyeti ilk kurultayını 26 Eylül 1932’de Dolmabahçe Sarayı’nda açtı. Kurultay, 5 Ekim 1932 gününe kadar sürdü. Kurultayın son gününde Halit Fahri Ozansoy, 26 Eylül’ün her yıl Dil Bayramı olarak kutlanmasını önerdi ve benimsendi.
 

Türk Dili Tetkik Cemiyeti Genel Sekreteri Ruşen Eşref Ünaydın da çalışmaların sonunda “Mustafa Kemalce düşünmek” gerektiğini vurgulayan coşkulu bir konuşma yaptı. Bu konuşmasında şöyle diyordu:
 

“Bu program, Mustafa Kemal’in bu sorunu nasıl düşündüğünün grafiğinden başka nedir? Bir davayı bütün gerçekliği ile göz önüne koymak, onu zaman ve mekân içinde yerine ve sırasına koymak, beynin laboratuvarında inceden inceye elenip dokunmuş olan bu işin nasıl bir iş olduğunu görmek, göstermek, düşünceleri o iş etrafında bir araya toplamak, o işten çıkan sonuçları ilerisi için hedef edinmek. İşte Mustafa Kemalce düşünüş bu demektir. Bu kurultayın programı da bu derneğin kurulması gibi o düşünüşün bir örneğidir.”
 

“MUSTAFA KEMALCE DÜŞÜNMEK demek; incelemek, bütünleştirmek, bilinçlendirmek, düzene sokmak, sistemleştirmek demektir. Bu yöntem, Çanakkale’den dil kurultayına kadar aynı hızı ve sırayı gösterir (Şerafettin Turan-Sevgi Özel, Türkçenin, Dil Devriminin Öyküsü, s. 99).”
 

Norveç halkı, “Mustafa Kemal gibi düşünmek” deyimini, Ruşen Eşref Ünaydın’ın yukarıdaki konuşmasında geçen Mustafa Kemalce düşünmek deyiminden esinlenerek mi almış, yoksa Atatürk’ü iyi tanıdıklarının bir göstergesi olarak doğaçlama mı türetmişler ve Norveç dili söz varlığına katmışlardır bilmiyorum. Hangi nedenle olursa olsun, Norveç halkının Atatürk’ü çok iyi tanıdıklarını otaya koyan bizim için sevindirici güzel bir deyim.
 

 Bizim için üzücü olan, Ruşen Eşrefin ortaya koyduğu Mustafa Kemalce düşünmek deyiminin, Türkçenin söz varlığına katılmamış olmasıdır. Bu da bizim halkımızın Atatürk’ü yeterinde anlayamamış olmasını göstermektedir. Çünkü Atatürk’ü okumuyoruz, incelemiyoruz. Onun düşüncelerine, gösterdiği akıl ve bilim yoluna gerekli değeri vermiyoruz, Onu rol model almıyoruz, başka başka yollarda koşuyoruz. Bu nedenle de sorunlar karşısında bocalıyoruz.
 

Yineliyorum: Türk ulusu için, Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği için tek örnek alınacak Atatürk’tür, onun koyduğu ilkeler ve devrimleridir. Başka rol modeller aramaya gerek yoktur. Yeter ki Atatürk’ü anlayalım, Mustafa Kemalce düşünmeye, Mustafa Kemal gibi düşünmeye çabalayalım. Görülecektir ki her şey güzel olacaktır.