Evlilik birliğinde uygulanabilecek Mal Rejimleri-2

Evlilik birliğinde uygulanabilecek diğer mal rejimleri ise kısaca şunlardır;

- Mal Ayrılığı Rejimi: Türk Medeni Kanunu(“TMK”) madde 242 gereğince mal ayrılığı rejiminde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi mal varlığı üzerinde sağladığı yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi döneminde yasal mal rejimi, mal ayrılığı rejimiydi. Bu rejime göre eşlerden her birinin mallarının gelirleri ve kazançları kendilerine aitti. Evin, çocukların ve eşin bakımı ve maddi ihtiyacı erkek eşe, evin bakımı ve ev işlerinin yapımı kadın eşe ait görevler olarak düzenlenmişti. Mal ayrılığı rejiminde eşler, evlilik birliğinde edinilmiş malları paylaşmamaktadır.

- Paylaşmalı Mal Rejimi: TMK m. 244 vd. ’da düzenlenmektedir. Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi, her eşin kendi malları üzerinde, yasal sınırlar içerisinde; yönetim, tasarruf ve yararlanma hakkını koruduğu seçimlik mal rejimidir. Paylaşmalı mal rejimi ve edinilmiş mallara katılma rejimi temelde benzerlik göstermektedir. Bu iki rejim arasındaki fark, malların sınıflandırılması hususunda bulunmaktadır. Edinilmiş mallara katılma rejiminde diğer eş, evlilik süresince edinilen mallarda alacak hakkına sahiptir. Ancak paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde ise diğer eşin alacak hakkı, ailenin ortak kullanımına ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomik geleceğinin güvence altına almak amacıyla yapılan yatırımlar ve bunların yerine geçen değerler üzerindedir.

- Mal ortaklığı rejimi; Eşlerin mallar üzerinde ayrıma gitmeksizin bir bütün olarak birlikte sahip olmalıdır. TMK m.256 göre mal ortaklığı rejimi, evlilik birliği içinde edinilen ortak mallar ile eşlerin kişisel malların da kapsamaktadır. TMK m.261 gereği bir malın eşlerden birinin kişisel malı olduğu ispatlanmadıkça tüm mal varlığı değerleri ortaklık malı sayılır.

- Olağanüstü Mal Rejimi: TMK m. 206/1’e göre eşlerden birinin istemi üzerine hâkim kararıyla mal ayrılığı rejimine geçilmesi talep edilebilir. TMK 206/2’de kanun koyucu özellikle nelerin haklı sebep olabileceğini saymıştır. Ancak bu sayım kısıtlı bir sayım değildir. Bunların dışındaki haklı sebeplerin varlığı durumunda da mahkemeye başvurularak olağanüstü mal rejimine geçilmesi talep edilebilir. Mal ayrılığına geçilmesini talep eden tarafın, rejime geçişe sebep olmaması gerekmektedir. Olağanüstü mal rejimine geçilmesi talep hakkı, kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Bu sebeple bizzat olağanüstü mal rejimine geçilmesini talep eden eş tarafından kullanılmalıdır. Bu konuda yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Son olarak eşler her zaman mal rejim sözleşmesi ile yeni bir mal rejimi seçebilir veya önceki mal rejimine dönülmesini talep edebilirler. Ayrıca olağanüstü mal rejimine geçiş sebebi ortadan kalkması durumunda da eşlerden birinin başvurusu ile hâkim tarafından eski mal rejimine dönülmesine karar verilebilir.(1)