Denetim sözleşmelerinde bağımsızlık-2

Ücretler konusunda üzerinde durulması gereken ikinci nokta ödemesi gecikmiş olan ücretlerdir. Bir denetim müşterisinden alınacak ücretlerin uzun bir süre ödenmemesi ve özellikle bir sonraki yıla ait denetim raporunun yayımlanmasından önce önemli bir kısmının ödenmemiş olması durumunda, kişisel çıkar tehdidi oluşabilmektedir.

Böyle bir durumda denetim şirketi, denetim raporu yayımlanmadan önce bu tür ücretlerin ödemesinin yapılmasını istemelidir. Ücretlerin rapor yayımlandıktan sonra ödenmemesi durumunda, her tür tehdidin ciddiyeti değerlendirilir ve gerektiğinde bunları ortadan kaldırmak veya kabul edilebilir bir düzeye indirmek için denetim işinde yer almayan ayrı bir denetçi tarafından yürütülen işle ilgili danışmanlık sunulması veya yapılan çalışmaların gözden geçirilmesi gibi önlemlerin alınması gerekir.

Muhasebe meslek mensuplarının ücretler konusunda üzerinde durması gereken üçüncü nokta ise şarta bağlı ücretlerdir. Şartı bağlı ücretler; bir işlem çıktısıyla veya denetim şirketi tarafından sunulan hizmet sonucuyla ilgili olarak önceden belirlenmiş bir temele dayanılarak hesaplanan ücretleri kapsamaktadır. Denetim şirketi tarafından, denetim işiyle veya denetim müşterisine sunulan güvence dışı bir hizmetle ilgili doğrudan ya da dolaylı olarak tahakkuk ettirilen bir şarta bağlı ücret zaman zaman kişisel çıkar tehdidi oluşturabilmektedir.

Denetim işi ile ilgili şarta bağlı ücret herhangi bir önlemle kabul edilebilir bir düzeye indirilemeyecek kadar önemli olacağından böyle bir ücret düzenlemesi kabul edilemez niteliktedir. Ancak güvence dışı bir hizmette şarta bağlı ücretin tutarlarının aralığı, şarta bağlı ücretin belirleneceği konunun çıktısının uygun bir idare tarafından belirlenip belirlenmediği, hizmetin niteliği ve ilgili olay veya işlemin finansal tablolar üzerindeki etkisi gibi faktörler göz önüne alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Sonuçta her tür tehdidin ciddiyeti değerlendirilmeli ve gerektiğinde bunları ortadan kaldırmak veya kabul edilebilir bir düzeye indirmek için önlemler alınmalıdır.(1)