Kamu bürokrasisinde duygular ve empati

Kamu bürokrasisini oluşturan bürokratların ve diğer yöneticilerin görevlerini yaparken ve yetkilerini kullanırken, mevzuata uygun davranmaları ve sorumlu olduğu üst yöneticiler ile bakanların takdirini kazanmaları; toplumun mutluluğu ve huzuru açısından yeterli argümanlar değildir. Çünkü, bu hizmetleri alanların yanı sıra bu hizmetleri vatandaşlara sunan kamu görevlilerinin de oluşan mutluluk ve huzurdan payını alması, hem toplumun bir parçası olmaları nedeniyle hem de sunulan hizmetlerin kalitesinin artması yönünden gereklidir.

Kamudaki bürokratik kademelerin görevlerini yaparken ve kararlarını verirken; mevzuata uymaları, rasyonel davranmaları, görev ve yetki alanında bir aksama yaşanmaması için gereken tedbirleri zamanında almaları, kendilerinden beklenilen öncelikler açısından önemlidir. Ancak, kamu gücü, bu hizmet akışını gerçekleştirirken, kendi çalışanlarının durumunu da ihmal etmemelidir. Bu bağlamda duyguların; hem karar verici yöneticiler için, hem de bu karara muhatap olan çalışanlar için önemli bir husus olduğu akıllardan çıkarılmamalıdır. Yöneticilerin; kendi duygularını doğru yönetmesi, çalışanların duygularına saygı göstermesi ve empati yeteneklerini geliştirmesi, çalışma huzuru ve yapılan işin kalitesi yönünden gereklidir.  

Karar vericilerin rasyonel davranma güdüsünün; duygusallık gibi çok kutsal bir hasleti dışlamaması ve duygusallığın bir zafiyet olarak görülmemesi gerekir. Çünkü, yöneticilerin empati yaparak, kendilerini karşılarındaki kişilerin yerine koyması, onların duygularını anlamaya çalışması saygı duyulacak bir davranıştır. Çalışanların beklentilerini, hayal kırıklıklarını, şikayetlerini, mutsuzluklarını dikkate almak, değerlendirmek ve bunlardan bir sonuç çıkarmak, hem ahlaki hem de çağdaş bir yönetsel yaklaşımdır. Ancak, duyguların ve empatinin de kontrollü olmasında; hata yapılmaması ve suiistimal edilmemesi açısından fayda vardır.

Geçmişten günümüze kadar ki çeşitli uygulamalar ve örnekler bu konuda sorunlarımız olduğunu göstermektedir. Özellikle üst yöneticilerin; mevzuata uyması, sorunları giderecek mevzuat değişiklikleri konusunda aktif çaba göstermesi, liyakata önem vermesi, adil, mütevazi ve sevecen olması, kararlarını vicdan süzgecinden geçirmesi ve alt kademe yöneticilerinin yaklaşımlarını yakından izlemesi ve denetlemesi, çalışanların ve ailelerinin mutluluğu açısından çok önemlidir.

Bu bağlamda yazımın kapsamına giren ve hassasiyet gerektiren bir çok sorunlu alanın olduğunu bilmekle birlikte; aklıma ilk anda gelen bazı konuları aşağıda sıralamakta ve hatırlatmakta fayda görüyorum:        

(*) İşe alma, sözlü sınav, üst düzey atamalar      

(*) Eş durumu, sağlık ve çocukların eğitimi nedeniyle yapılan atama talepleri

(*) Maaş ve diğer özlük haklarındaki düzenlemeler

(*) Kamu kurumları çalışanları arasındaki ücret dengesizlikleri

(*) Devlete maddi yük getirecek öngörüsüyle her türlü talebin reddedilme alışkanlığı

(*) Yasal izinlerin kullanım zamanlarının takdiri

(*) Kamu görevlilerinin geçici görevle başka bir ilçe veya ilde görevlendirilmesi

(*) Lojmanlardan, kreşlerden ve sosyal tesis ile kamplardan yararlanma talepleri

(*) Kamuda çalışmakla birlikte, eğitimine devam eden kişilere; gerekli kolaylıkların sağlanması

 

(*) Emeklilerin sorunlarına karşı gösterilen yaklaşım

(*) Çocuklar, özürlüler, bakıma muhtaçlar, yaşlılar, gaziler ve şehit yakınları ile ilgili düzenlemeler

(*) Tedavi ve ilaç giderleriyle ilgili düzenlemeler

(*) Yoğun dönemlerde ve fazla çalışma yapılan zamanlarda, yemek ve dinlenme gibi fiziksel ihtiyaçların ihmal edilmesi

(*) Riskli ve stresli işlerde çalışanların; maaş ve diğer özlük haklarının, dinlenme imkanlarının ve sağlık şartlarının objektif değerlendirilmesi

(*) Çalışanların performans farklılıklarının gözlenmesi ve bu kapsamda mevzuatın öngördüğü teşviklerin kullanılması ve diğer idari jestlerin yapılması

(*) Fiziki çalışma şartlarının, iş performansını etkileme gücü

(*) Kurum dışından yapılan ziyaretler nedeniyle, yöneticilerin çalışma arkadaşlarıyla yapacakları ortak çalışmaları mesai dışına kaydırması

(*) Yöneticilerin, kamu görevlilerinin pozisyonuna bakmadan, mutlu ve acılı günlerinde onların yanlarında olmaya özen göstermesi

(*) Bir çok kamu görevlisinin, bireysel olarak aynı konuda dava açıp kazanmalarına rağmen, konuyu çözecek yasal düzenlemeden kaçınılması ve hakkını almak isteyen herkesin dava açma mecburiyeti içinde bırakılması

(*) Yöneticilerinin isteği üzerine; ilgili uzman personelin çok zaman harcayarak ve emek vererek hazırladıkları raporlardan yararlanılmaması

(*) Başarılı çalışmaları olan bazı kamu görevlilerinin üst kademeler tarafından tanınmasına olanak sağlayacak ortamların yaratılması