İstanbul Tahkim Merkezi, uyuşmazlıklara alternatif ve hızlı çözüm getiriyor

İstanbul Tahkim Merkezi (İSTAC) 6570 sayılı  Kanunu ile 1/01/2015 tarihinde yürürlüğe girerek, tahkim ve arabuluculuk gibi alternatif uyuşmazlık yöntemleri konusunda uluslararası başvuru merkezi olarak görev yapmakta. Türkiye’deki ve dünyadaki ticari aktörler arasında olan uyuşmazlıkların çözümlenmesi için hizmet veren, bağımız, tarafsız ve özerk bir kurumdur.

Ticari konularla sınırlı olan uyuşmazlıklar, tarafların aralarındaki sözleşme kapsamında İstanbul Tahkim Merkezi (İSTAC)’ne başvurmaları ile gerçekleştirilebiliyor. Tarafların aralarındaki doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tümünün veya bazılarının tahkim yoluyla çözümlenmesi konusunda bir "tahkim anlaşması" olmalı. Sözleşmelerinde, ihtilaf halinde "tahkim merkezi" ifadesinin yer alması şarttır. Taraflar arasındaki iddia ve talepler birden çok sözleşmeden doğuyorsa veya birden çok sözleşme ile bağlantılı ise, tüm sözleşmelerde bu iddia ve talepler tek bir tahkimde çözümlenebilir. Tüzel kişiliğe haiz İstanbul Tahkim Merkezinin hakem kararları, nihai ve bağlayıcı olup dünyanın her yerinde icra edilebilmekte.

DEVLET MAHKEMESİNDEN FARKI

İstanbul Tahkim Merkezi’nde davalar, devlet mahkemelerine nazaran daha kısa sürede ve daha az masrafla sonuçlandırılabilmekte. Örneğin; 10 Milyon TL tutarındaki bir uyuşmazlık için Devlet mahkemeleri 683 bin TL almakta iken, İstanbul Tahkim Merkezi 343 bin TL alıyor. Kararlar, mahkeme kararları gibi icra daireleri vasıtasıyla temyize gidilmeksizin derhal icra edilebiliyor. Taraflar, uzman hakem veya hakemleri serbestçe seçebilmekte. Devlet yargılamasından farklı olarak dava aleni olmayıp tahkimle ilgisi olmayan kişilerin uyuşmazlık ve uyuşmazlığın neticesi hakkında bilgi sahibi olması yasaklanıyor. Yargılama esnasında ve sonrasında tarafların ticari sırlarının korunması bakımından bu durum etkin bir yöntem haline geliyor. Ayrıca kararların mahkeme kararları gibi yayınlanma zorunluluğu olmayıp ancak tarafların izin verdiği durumlarda yayınlanabiliyor.

HARÇ VE HAKEM ÜCRETLERİ

Harç miktarı sabit olup, idari masraf ile hakem ücretleri uyuşmazlık konusunun değerine göre aşağıdaki gibi değişmektedir.

• Harç; sabit olup dosya başına 300 TL.dır.
• İdari masraf; uyuşmazlık konusunun değeri üzerinden, yüzde bir buçuk ila binde bir arasında uygulanmakta.
• Hakem ücretleri; uyuşmazlık konusunun değeri üzerinden, tek hakem için yüzde beş ila binde bir, birden çok hakem kurulu için yüzde yedi ila binde yarım arasında uygulanmakta.  

Doğrudan görüşme veya başka bir ifadeyle müzakere ve arabuluculuk da hukukumuzda bilinen ve az da olsa kullanılan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerindendir. Şüphesiz, Ülkemizde, tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin kullanım azlığının temel nedeni bu mekanizmaların yeterince bilinmemesi veya yanlış bilinmesidir. Bu amaçla, özel hukuka tabi bağımsız bir kurum olarak çalışan İstanbul Tahkim Merkezi, Türkiye'de tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının bilinmesi, anlaşılması ve kullanılmasının sağlanmasına ivme kazandırmak amacıyla kurulmuş.

Bazı şaibeleri önlemek için, Merkez organlarının üyeleri ve diğer çalışanların merkez bünyesinde hakemlik veya arabuluculuk yapmaları yasaklanmış olup, ayrıca bu kişilerin görevleri dolayısıyla elde ettikleri bilgileri açıklamaları engellenmiştir.    

Uyuşmazlıkların mahkemeler önünde değil de tarafların tercih ettiği tahkim veya bir alternatif çözüm yöntemiyle çözüme kavuşturulmasının pek çok faydası vardır. Bu faydalar arasında, çözümde taraf iradesinin katkısı nedeniyle toplumsal (ticari) barışın korunması, uyuşmazlığın etkin ve göreceli olarak az masrafla çözümü ile mahkemelerin iş yükünü de azaltması sayılabilir.