Gereği yerine getirilmemiş olan SMMM veya YMM raporları ve bir yargı kararı

Malum olduğu üzere, 3568 sayılı yasaya göre unvan almış, yetki almış ve ilgili meslek odası çalışanlar listesine adını kaydettirerek görev yapan SMMM’ler veya YMM’ler kendilerine yasaların verdiği sınırlar çerçevesinde unvanlarına göre muhtelif raporlar düzenlemektedirler.   Örneğin, 3568 sayılı yasaya göre unvan almış bir SMMM’nin düzenleyebileceği raporlar kısaca aşağıda olduğu gibidir:

1- SGK ilişiksiz raporları

2- Sınırlı uygunluk denetim raporu,

3- Sermaye artış raporu (sermayenin ödendiği raporu)

4- Özvarlık tespit raporu

5- Talebe göre muhtelif inceleme ve doğruluk tespit raporları

6- Talebe göre düzenlenebilecek ihtiyari özel amaçlı raporlar

7- Bankalara sunulan kredi talep raporları

8- Diğer raporlar

9- ….

3568 sayılı yasaya göre unvan almış YMM’ler ise düzenleyebilecekleri raporlar

kısaca aşağıda olduğu gibidir:

1- Tam tasdik raporları,

2- KDV iadesi – mahsup raporları,

3- Sermaye artış raporları

4- ÖTV iade raporları

5- SGK ilişiksiz raporları

6- İlaç fiyatları tespit raporları

7- Ücret istisna raporları (serbest bölgelerle ilgili)

8- Talebe göre düzenlenebilecek ihtiyari özel amaçlı raporlar

9- Bankalara sunulan kredi talep raporları

10- Yatırım indirimi tasdik raporları

11- Solvent ve kimyasal maddelerle ilgili tasdik raporları

12- Ve diğer raporlar

13- …

Uygulamada 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunun 12. maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan genel tebliğlerde SMMM’lere veya YMM’lere bir çok konuda rapor düzenleme yetkisi verilebilmektedir.

Özellikle YMM’ler tarafından düzenlenen raporların gereği vergi dairesi tarafından süresi içerisinde yerine getirilmesi ve gereği ne ise, bu işlem vergi dairesi tarafından derhal uygulanmalıdır. YMM tarafından düzenlenen, tasdik, iade, mahsup vs. raporların gerekleri ne ise vergi dairesi tarafından yerine getirilmemesi halinde bunun gerekçeleri yazılı olarak YMM’ye tebliğ edilmek zorundadır.

YMM’ye veya SMMM’ye ibraz edilmeyen herhangi bir belgeden dolayı 3568 sayılı yasaya göre unvan almış meslek mensuplarının sorumlulukları yoktur. Bu konuda yüksek mahkeme Danıştay’ca verilmiş ve müstakar hale gelmiş pek çok emsal kararlar bulunmaktadır.^[1]

Ancak uygulamada, SMMM tarafından düzenlenen bir “SGK İlişiksiz Raporu” SGK tarafından işleme konulmayıp, bilahare işveren tarafından bu rapora göre değil de aranan asgari işçilik nispetlerine göre haricen kuruma nakit para yatırılarak ilişiksiz belgesi alınabilmektedir. Bu noktada, meslek mensubuna kurum tarafından   yazılı olarak tebligat yapılıp raporunun işleme alınmadığı bildirilmektedir. Buna karşın aradan bir müddet geçtikten sonra meslek mensubu hakkında SGK müfettişleri tarafından “suç raporu” veya “görevi ihmal raporu” düzenlenerek meslek mensubu hakkında bağlı olduğu odaya suç duyurusunda bulunabilmektedir. Oysaki, somut olayda meslek mensubunun raporu dikkate alınmamış ve rapor yok sayılmıştır. Buna mukabil işveren gidip beyan ettiği asgari işçilik dışında ayrıca nakit para yatırıp kurumun istediği işçilik oranını tutturup “temiz kağıdını” almış ve iş bitmiştir. Bu aşamadan sonra zaten meslek mensubu raporu kadük olmuştur. Kadük olan raporun üzerinden hareketle meslek mensubunun cezalandırmanın gereği olamaz.^[2]

Diğer yandan, bir YMM tarafından   ÖTV ile ilgili tasdik raporunun vergi dairesine süresi içerisinde verilmesine rağmen   bu rapora göre işlem yapılmayıp, bilahare vergi dairesi tarafından YMM’ye raporunun dikkate alınmadığı tebliğ edilmektedir. Durum böyle olmasına rağmen işleme alınmayan başka bir ifade ile, gereği yapılmayan YMM raporu hakkında aradan belirli bir süre geçtikten sonra YMM hakkında disiplin koğuşturması başlatıldığı görülmektedir. böyle bir durum karşısında YMM’nin yerel odalarda ifade vermesi hatta mahkemelerde duruşmalarda zaman kaybetmesinin bir anlamı olamaz. Anlamı olmadığı gibi de, dikkate alınmamış, gereği yapılmamış bir YMM raporu hakkında meslek mensubuna maddi ve manevi yönden mağdur edilmesinin yasal hiçbir dayanağı olamaz. Bilindiği gibi, SMMM ve YMM’lerin sorumluluğu düzenledikleri ve resmiyette işleme alınan geçerli kabul edilen  raporlar üzerinden tarh zamanaşımı süresi içerisinde yani 5 yıl içerisinde muhtemel rapor kapsamındaki cezalı tarhiyatlardan mükellefle beraber müşterek ve müteselsil sorumluluğu bulunmaktadır.^[3] İşleme alınmayan   rapordan dolayı 3568 sayılı yasaya göre unvan almış meslek mensupları sorumlu olamazlar.

Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelgede işleme konulmayan SMMM veya YMM raporlarının geri çekilebileceği yönünde idari görüş ortaya konulmuştur. Gerçekten de işleme alınmayan veya gereği yerine getirilmeyen YMM raporları gereğince 3568 sayılı yasaya göre unvan almış meslek mensupları adına tarhiyat önerilemez.^[4]

Yine Yargı tarafından verilen bir karara göre de “… üretim tasdik raporlarından kaynaklanmadığı, zira bu raporların işleme konulmadığı ve raporlarda yer alan bilgilerin defter kayıtlarıyla uygun olmadığı yönünde bir tespit bulunmadığı dikkate alındığında, dava konusu ödeme emirlerinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne karar verilmiştir.”^[5]

---

^[1] DVDDK kararı, 21.03.2008 gün ve E:2007/319-K:2008/212 sayılı kararı.

^[2] 5510 sayılı yasa md. 59/4 ve yine 5510 sayılı yasa md. 85/5. ayrıntılı açıklamalar için bkz. BİLGİLİ Özkan, Sosyal Güvenlik Uygulaması, İzmir Eylül 2008, s.350.

^[3] 3568 sayılı yasa md. 47, 48 ve 213 sayılı VUK mük. md.227 ve ayrıca TCK md.257

^[4] Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Özelgesi, 07.02.2001 gün ve 7497 sayılı Özelge.

^[5] İzmir 1. Vergi Mahkemesi Kararı, 02.02.2017 gün ve E:2016/730-K: 2017/136