3568 Sayılı yasa ile personelin yapmış olduğu hatalar-ihmaller nedeniyle meslek mensubunun sorumlulu

3568 Sayılı yasa kapsamında meslek mensubunun istihdam etmiş olduğu personelin yapmış olduğu hatalar - ihmaller nedeniyle meslek mensubunun sorumluluğu

Günümüzde vergi mükelleflerinin ticari defterleri olan yevmiye, kebir, envanter ve diğer defterler elektronik ortamda artık tutulabilir hale gelmiştir. Elektronik olarak tutulan kayıtlar daha sonra CD veya başka bir ortamda kaydedilerek vergi müfettişlerine ibraz edilebilir. Elektronik ortama kaydedilen defter ve belgeler bilahare tasdikli sürekli formlara print edilebilir. [1] Yıllık cirosu belli bir tutarı geçen işletmeler ise e-defter, e-fatura ve e-arşiv kapsamında kayıtlarını devam ettirmek zorundadırlar.

 

Muhasebeci defteri, genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ile ilgili mevzuat uyarınca tutmak[2] iş sahibi de ona ücret vermek[3] borcu altındadır.

 

Eğer borçlu borcunu tam olarak yerine getirmezse bunda hiçbir kusur olmadığını kanıtlayamadığı takdirde, bundan doğan zararı gidermeye mecburdur.[4]

 

İş yapan iş sahibine karşı işi iyi bir biçimde yapmak yükümlülüğündedir.[5] Bu madde işi yapanın işi sadakat ve özen ile yapma borcu şeklinde anlaşılmaktadır.[6]

 

Bu borç vekilin vekaleti yerine getirme sırasında ve bittikten sonra, kendisine duyulan güvene uygun olarak, iş sahibinin çıkarlarını sözleşmeyle güdülen amaç çerçevesinde koruması ve kendi çıkarını iş sahibinin çıkarına tabi kılmasıdır.

 

İşi yapan meslek mensubu, hile ve ağır kusurlarından dolayı sorumlu olmayacağına dair sözleşme yapamaz.[7] Hafif kusurdan dolayı sorumsuzluk sözleşmesi yapmak mümkündür. Ancak muhasebecilik ruhsata tabi bir iş olduğundan bu da mümkün değildir. [8] Meslek mensubu stajyerlerinin ve çalışanlarının kusurundan da sorumludur.[9] Meslek ruhsatla ifa edildiğinden, ancak yardımcıların hafif kusurlarından dolayı sorumlu olunmayacağına dair sözleşmeye hüküm konabilir.

 

Diğer taraftan, yazdırılmayan bir işletme defteri veya örneğin bir yevmiye defteri nedeniyle sözleşmeli bir meslek mensubu mükellef ile bu nedenle sorun yaşadığı takdirde sorunlu kim olacaktır? Veya meslek mensubunun yanında istihdam ettiği yardımcı personelin veya aday meslek mensubunun bir müşterinin yevmiye defterini yanlışlıkla kebir defterine print etmesi halinde durum ne olacaktır? Uygulamada bu ve benzeri yanlış defter print uygulamalarını görmekteyiz. Her iki durumda da öncelikle meslek mensubunun sözleşme yaptığı müşterisine karşı sorumluluğu mevcuttur. Ancak, bu ve benzeri defter çekilmesi veya yardımcı personelin elektronik beyan sırasında vergi dairesine hatalı bir beyanname yollaması durumunda sorumluluk her iki yanda olacaktır. Meslek mensubunun hatayı yapan yardımcı elemanı veya aday meslek mensubuna rücu hakkı saklıdır.

 

Sonuç olarak, bir meslek mensubunun veya yanında çalışan yardımcı eleman veya aday meslek mensuplarının yapmış oldukları hatalarının sorumlusu her iki yandır. Ayrıca meslek mensubunun, ait olduğu mesleki kuruluş olan TÜRMOB, yerel oda ve Maliye Bakanlığına karşı da ayrıca sorumlulukları bulunmaktadır.  

 

Telafisi mümkün olabilecek hata veya eksik beyan ve bildirimler nedeniyle ilgili mevzuatın pişmanlık hükümleri, ek beyan hükümleri veya indirim hükümlerinin devreye sokulması ile hata bir ölçüde telafi olunabilir. (Bkz. VUK md. 371, 376- uzlaşma ek md.11). Vergi kaybı veya eksik bildirimlerin hileli bir vergi suçuna istinat etmesi halinde durum biraz daha zorluk arz eder. Problemli faturaların geri çekilerek, düzeltici mahiyette beyanda bulunması halinde vergi suçu ortadan kalkar. VUK md.359 kapsamında, hileli vergi suçlarında ceza mahkemelerinde yargılama yolu bulunmaktadır. Bir meslek mensubun yapmış olduğu işlerden dolayı hileli bir vergi suçu fiili var ise, bu durumda meslek mensubu ve bu suça neden olan yardımcı meslek mensupları da aynı ölçüde sorumludurlar.[10] SGK açısından ise, idari para cezalarında artık uzlaşma yolu ve bir nevi VUK md.376’da yer alan indirim müessesinin devreye sokularak itiraz edilmeden idari para cezasının ilk 15 gün içerisinde, ödemeyi öngören dilekçe verilmesi halinde belli bir oranda indirim yapılması olasıdır. Bu gibi durumlarda dava açılmaması ve indirim dilekçesinin kuruma verilmesi ve ödemenin de iskontolu olarak yapılması mümkün bulunmaktadır.

---

 

 

[1] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. BAYKARA Bekir, Teori ve Pratik Yönleriyle Vergi ve Vergi Ceza Hukuku, Maliye ve Hesap Uzmanları Derneği, Aralık, 2008, s.215-216.

[2] 4368 sayılı yasa md.2/A-a

[3] 4368 sayılı yasa md.46

[4] BK md.96

[5] BK md.390/2

[6] TANDOĞAN Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara 1982, s.228

[7] BK md.99/1

[8] BK md.99/2

[9] BK md.100/1

[10] 3568 sayılı yasa md. 47 ve TCK md.257